Będzie lepiej – recenzja filmu. Legendy Lwowa po raz pierwszy na ekranie

Szczepko i Tońko to duet, którego przed wojną nikomu nie trzeba było przedstawiać. Reprezentując ducha lwowskiej ulicy skutecznie próbowali „wymieść” ulice całej Polski, gdy ich głosy rozlegały się w odbiornikach radiowych w setkach tysięcy polskich domów. Dziś, choć pamięć o nich przygasła, to jednak każdy zna słynną piosenkę „Tylko we Lwowie”. W 1936 duet lwowskich baciarów* zadebiutował na wielkim ekranie.

Wesoła Lwowska Fala

Wszystko zaczęło się od audycji we lwowskiej rozgłośni Polskiego Radia w 1932 roku, gdy narodziła się niedzielna audycja o wyjątkowym klimacie tego polskiego miasta. Wkrótce podbiła całą Polskę i w każdą niedzielę program „Wesoła Lwowska Fala” zawitał do domów w całym kraju. Bałak, czyli lokalna gwara ulicy, charakterystyczne postaci batiarów (baciarów) Szczepka i Tońka, radcy Strońcia reprezentującego austro-węgiersky sentyment i Aprikosenkranz z Untenbaumem – odzwierciedlający żydowską część Lwowa, wykreowali wspólną dawkę humoru, która czyściła ulicę z ludzi, gdy tylko mieli rozbrzmieć w radioodbiorniku. Dziś podobne wyniki mogą osiągać co najwyżej kluczowe mecze polskiej reprezentacji w piłce nożnej (choć wpływ na dobry humor Polaków mają chyba zdecydowanie mniejszy).

Audycja bawiła słuchaczy przez większość lat 30., chociaż w międzyczasie na jej drodze stanęła sanacyjna cenzura, a potem wojna. Jednak również podczas tej światowej zawieruchy członkowie grupy podróżowali wraz z żołnierzami generała Andersa, by dobrym humorem choć trochę pozwolić im odpocząć od trudów wojny. Jeszcze po 1945 roku pamięć o Wesołej Lwowskiej Fali trwała lata.

Będzie lepiej – batiarzy na ekranie

Popularność Szczepka i Tońka sprawiła, że ich postaciami zainteresowali się producenci filmowi. W 1936 r. powstał film „Będzie lepiej” w reżyserii Michała Waszyńskiego. Produkcja spotkała się z ciepłym przyjęciem, jak zauważał w „Kurierze Lwowskim” krytyk Bolesław Lewicki „film nagrodzono oklaskami, co się rzadko zdarza w kinoteatrach”. Tenże sam autor dodaje jednak w dalszej części swojej opinii, że „poetyczny wątek Szczepka i Tońka uszczuplony został przez wątek miłości młodej Warszawianki z fabrykantem zabawek. Być może, że polska komedia nie może obyć się bez dancingu i mieszczańskiego high‘life‘u, ale mogłoby tego być o połowę mniej. Tembardziej, że Niemirzanka i Żabczyński wyglądali i grali zgoła słabo.”

Produkcja opowiada o losach dwóch lwowskich batiarów, Szczepcia i Tońcia, pracujących w lokalnej fabryce zabawek, której właściciel zarządził, by praca odbywała się w absolutnej ciszy. Tkwiący głęboko w sercach bohaterów duch lwowskiej ulicy oczywiście nie jest w stanie pogodzić się z takim rozwiązaniem. Oczywiście szybko kończy się to bezrobociem. Podczas spaceru w parku znajdują porzucone niemowlę, którym postanawiają się zaopiekować. Niefrasobliwi batiarzy szybko gubią nowego towarzysza, ten zaś trafia w ręce Wandy (w tej roli Loda Niemirzanka), którą stryj pragnie wydać za właściciela fabryki zabawek – postać zdecydowanie znaną już Szczepkowi i Tońkowi. Historia kieruje obu lwowiaków do stolicy.

Będzie lepiej – obsada

Kogo zobaczymy na ekranie? Szczepko i Tońko to oczywiście postacie wykreowane przez dwóch lwowiaków – Kazimierza Wajdę oraz Henryka Vogelfängera. Prócz nich wspomniana już Loda Niemirzanka, znana przede wszystkim z genialnej głównej roli w filmie „Ada! To nie wypada!”. Poza tym w filmie wystąpił również Aleksander Żabczyński, jeden z najpopularniejszych aktorów przedwojennej Polski, a wreszcie Antoni Fertner – niekwestionowany król polskiej komedii.

W 1939 roku powstał kolejny film ze Szepkiem i Tońkiem w rolach głównych – został on bez wątpienia lepiej zapamiętany przez śpiewaną do dziś piosenkę, znaną jako „Tylko we Lwowie”. Rozpoczęto również pracę nad produkcją „Sercie batiara”, jednak nie udało się jej ukończyć ze względu na wybuch wojny. Filmy pozwalają nam poczuć atmosferę przedwojennego Lwowa i lwowskiej ulicy, którą straciliśmy bezpowrotnie. Tym większym są więc skarbem, stanowiąc pomnik pamięci o polskości tego miasta. A o kolejnych ze wspomnianych filmów być może będzie jeszcze szansa opowiedzieć…

Będzie lepiej 1936 – sprawdź kto zagrał w filmie:

• Kazimierz Wajda – Szczepko
• Henryk Vogelfanger – Tońko
• Loda Niemirzanka – Wanda Ruczyńska, właścicielka sklepu z zabawkami
• Stanisław Sielański – Hipek, woźny w sklepie z zabawkami
• Wanda Jarszewska – żona Ruczyńskiego
• Wanda Zawiszanka – Basia, pokojówka Ruczyńskich
• Wilhelm Korabiowski – Franciszek, sekretarz Dalewicza
• Aleksander Żabczyński – Julian Dalewicz, fabrykant
• Antoni Fertner – Onufry Ruczyński, stryj Wandy

Opinia: Sebastian Bachmura

Sebastian Bachmura – publicysta, absolwent prawa związany z działalnością sektora pozarządowego. Wśród jego szerokich zainteresowań są: m.in. nauki polityczne, historyczno-prawne, historia i film. Regularnie też czyta komiksy i pisze o muzyce

—–

*Baciar (batiar) – potoczne określenie „człowieka ulicy” we Lwowie. Batiarzy to rodzaj miejskiej subkultury, która miała swoją gwarę, ubiór i kodeks moralny.

 Przeczytaj: Znachor 2023 – czy warto oglądać film Netflixa?
 Przeczytaj: Mieczysław Krawicz – Człowiek, który sfilmował powstanie
 Przeczytaj: Mieczysława Ćwiklińska – hrabina polskiej komedii
 Przeczytaj: Adolf Dymsza, czyli Pan Dodek na scenie
 Przeczytaj: Eugeniusz Bodo – od gwiazdy kina do więźnia łagru
 Przeczytaj: Znachor – zapomniany – ekranizacja z 1937, której nie widujemy w telewizji
 Przeczytaj: Serial 1670 – hit czy kit Netflixa?