Mozart – 10 utworów, które słyszałeś ale nie znasz tytułów

Są tacy twórcy, którzy mimo upływu lat niezmiennie cieszą się popularnością i rozpoznawalnością utworów. Z pewnością jest nim Wolfgang Amadeusz Mozart. Mimo że wiele informacji, czy to o utworach, czy o samym twórcy nie przetrwało próby czasu, to pamięć o nim i jego bezkonkurencyjnych dziełach trwa. Mogłoby się wydawać, że przez dwa wieki twórczość Mozarta zostanie zaktualizowana i zastąpiona innymi, bardziej współczesnymi i nowoczesnymi utworami. Tak się jednak nie stało, a pamięć o jego ponadczasowych dziełach wciąż trwa i z roku na rok wywiera coraz mocniejszy wpływ na popkulturę.

Najpopularniejsze dzieła Wolfganga Amadeusza Mozarta

Mozart przez zaledwie 35 lat swojego życia poszerzył zbiory kulturowe o 626 dzieł. O wielu z nich, osoby, które nie interesują się twórczością okresu klasycyzmu oraz samego Mozarta nie wie. Dzięki nieginącej pamięci i z racji chęci odtwarzania utworów Mozarta przez młodsze pokolenia wciąż mamy możliwość przeniesienia się w odległe czasy i ukojenia swoich zmysłów kolejnymi dźwiękami Mozartowskich utworów. Rozpowszechnienie muzyki klasycznej sprawiło, że istnieje gros utworów, które znamy, nucimy czy też kojarzymy, a nie znamy ich tytułu. Oto 10 najpopularniejszych utworów Mozarta:

1.„Eine Kleine Nachtmusic”, a właściwie serenada na orkiestrę smyczkową G – dur nr 13 KV 525 to utwór, który powstał w 1787 r. w Wiedniu. Mimo że nie do końca znane są okoliczności, w jakich stworzona została ta serenada, wiadomo, że Mozart w okresie, kiedy powstała, pracował nad operą Don Giovanni. Wiele jednak wskazuje na to, że owa serenada była dla Mozarta odskocznią od pracy twórczej, dzięki której mógł odświeżyć umysł przed wytężonym okresem pracy. Jest to także ostatnia z serenad stworzona przez Mozarta
z cechami dawnej symfonii.

2. „Sonata No.16 KV 545”, utwór powstały w 1788 r., a więc 3 lata przed śmiercią artysty. W katalogu utworów Mozarta znalazła się w tym samym czasie co 39 Symfonia. Mimo to światło dzienne ujrzała dopiero 1805 roku, a więc 14 lat po śmierci artysty. Sonata przez samego Mozarta oznaczona została jako utwór, który nadaje się dla początkujących, chociaż niejednokrotnie potrafi sprawić wiele problemów w odtworzeniu.

3. „Symphony No. 25”, to symfonia, którą Mozart stworzył, mając zaledwie 17 lat. Powstały w 1773 r. w Salzburgu utwór bardzo często nazywany jest „małą symfonią g – moll”. O tym, że utwory Wolfganga Amadeusza Mozarta wykorzystywane są po dziś dzień, świadczy fakt, że to właśnie Allegro con brio z I części Symfonii rozpoczyna film fabularny „Amadeusz”.

4. „Rondo Alla Turca”, jest utworem z trzeciej części XI Sonaty fortepianowej A-dur KV 331. Jego powstanie datuje się na rok 1783, chociaż dokumenty pozwalające dokładniej umiejscowić datę stworzenia poszczególnych części sonaty nie są jednoznaczne. Badania grafologiczne rękopisu, jaki się zachował, wskazują, że utwór ten mógł powstać pomiędzy 1781 a 1783 rokiem.

5. „Divertimento KV 136”, to jeden z trzech bliźniaczych utworów, które Mozart stworzył, mając 16 lat. Powstał on pomiędzy drugą a trzecią podróżą twórcy do Włoch. Wskazywać to może, że „Divertimento” powstało z myślą o orkiestrze z Mediolanu, a z którą Mozart miał okazję współpracować. Sam utwór, młody Mozart skomponował w swoim rodzinnym Salzburgu.

6. „Ah, vous dirai – je, Maman KV 265”, czyli dwanaście wariacji Mozarta na temat francuskiej pieśni ludowej „Ah, vous dirai – je, Maman”. Utwór ten datowany jest na rok 1781 lub 1782,  a więc na 25 rok życia Mozarta. Mimo że początkowo zakładano, iż ów utwór powstał nieco wcześniej, bo w 1778 roku, kiedy do muzyk przebywał w Paryżu. Analiza grafologiczna pozwoliła na dokładniejsze umiejscowienie utworu w katalogu dzieł Mozarta.

7. „Piano Concerto No. 21 KV467” to koncert, nad którym Mozart pracował zaledwie 4 tygodnie. Prace mające na celu upublicznienie dzieła zakończyły się 9 marca 1785 roku w Wiedniu. Cały koncert składa się z trzech części Alegro Maestoso, Andante oraz Allegro vivace assai. Pierwsze dwie z nich są najbardziej rozpoznawalne i często kojarzone przez słuchaczy jako dwa odrębne utwory. Część Andante wykorzystana została w filmie „Elvira Madigan”, stała się również inspiracją dla piosenki Neila Diamonda „Song Sung Blue”.

8. „Sonata for 2 Pianos KV 448”, kolejny z utworów, który powstał w Wiedniu w 1781 roku, a więc gdy Mozart miał 25 lat. To jedno z nielicznych dzieł ręki muzyka, które powstało z myślą o grze na dwóch fortepianach. Brytyjska organizacja Epilepsy Action w swoich badaniach wykazuje, że kompozycja ta kojąco wpływa na osoby borykające się z epilepsją, a także poprawia umiejętności dotyczące rozumowania przestrzennego.

9. „Sonata No. 10 KV 330”, to najpopularniejsza sonata fortepianowa, która wyszła spod ręki Mozarta. Powstała w 1783 roku w Wiedniu, a drukiem wydana została rok później wraz z dwiema pozostałymi sonatami, nad którymi pracował jednocześnie. Utwór ten możemy kojarzyć z filmu „Sparky’s Magic Piano”, gdzie został zaprezentowany. Ciekawostką jest, że oryginał sonaty wraz z podpisem samego twórcy znajduje się w Polce, w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie.

10. „Rondo in D, KV 485” to utwór, który powstał 10 styczna 1786 roku w Wiedniu. Mozart w tym utworze, prócz klasycznych form ronda, takich jak refreny czy kuplety, z wielką gracją wplótł elementy, które ściśle określają sonaty. Dzięki temu powstało dzieło niezwykle świeże, które od lat jest chętnie odtwarzany przez kolejne pokolenia adeptów nauk muzycznych.

Mozart i Jego wpływ na popkulturę

Utwory Mozarta były i wciąż są inspiracją. Zarówno dla świata muzyki, jak i całej kultury. Reżyserowie chętnie wybierają jego dzieła i wykorzystują jako ścieżkę dźwiękową do swoich filmów. Nie jest to jednorazowa praktyka, a utwory Mozarta usłyszeć możemy w takich filmowych tytułach jak „Amadeusz”, „Skazani na Showshank” czy „Jak zostać królem?”, a także w serialu „The Crown”.

Fragment serialu The Crown [Requiem in D Minor, K. 626: Sequence: VI. Lacrimosa dies illa]

Mozart i jego muzyka to motywy chętnie wykorzystywane również przez producentów pamiątek, tekstyliów, a także artykułów dziecięcych. Nikogo nie dziwi kubek, długopis czy koszulka z wizerunkiem Mozarta. Wciąż żywa jest pamięć o tym twórcy wśród producentów książek i zabawek dla dzieci. Grające pianinka czy interaktywne tablety, to tylko niektóre z przykładów zabawek, które wygrywają melodie stworzone przez Mozarta. Zapoznawanie dziecka od najmłodszych lat z utworami, które są żywą historią, pomaga w jego rozwoju i wpływa na jego późniejsze ukształtowanie.

Muzyka otacza nas zewsząd, czy tego chcemy, czy też nie. Warto jednak pójść o krok dalej i świadomie wybierać takie utwory, które mimo upływu lat wciąż pozostają aktualne.

Marzena Sokołowska

Przeczytaj również: Bach – najpopularniejsze utwory kompozytora – TOP 10 J.S. Bacha
Przeczytaj: Fryderyk Chopin – burzliwe życie i twórzość wybitnego kompozytora
Przeczytaj: Wolfgang Amadeusz Mozart – krótkie życia geniusza