KULTURA LITWY

Kultura Litwy jest bogata i różnorodna, odzwierciedlająca pradawną historię i różnorodność etniczną tego kraju. Szczególnie silne korzenie ma w tradycji ludowej, sztuce, muzyce oraz literaturze. W poniższym krótkim artykule pragnę przedstawić najważniejsze elementy kultury litewskiej.

Historia

Litwa ma długą i burzliwą historię, która sięga średniowiecza. W XIV wieku książę litewski Jagiełło zawarł związek małżeński z królem Polski Jadwigą, a tym samym Litwa i Polska utworzyły Wielkie Księstwo Litewskie, będące wówczas jednym z największych państw Europy. Okres ten zapoczątkował bliskie stosunki między obydwoma krajami, a tym samym miało to wielki wpływ na rozwój kultury Litwy.

Sztuka

Tradycje ludowe, sięgające czasów pogańskich, są ważnym elementem kultury litewskiej. Litwini pielęgnują i świętują liczne obrzędy, w stylu pogańskim są wciąż organizowane wesela czy domowe spotkania, zaś świętem państwowym jest nakrótsza noc w roku – Noc Świętojańska (Joninės). Wciąż żywe są również również rytuały związane z życiem wiejskim, takie jak żniwa (Derliaus šventė) czy Zapusty (Užgavėnės). Litewska sztuka jest tradycyjnie silnie związana z ikonografią religijną, co można zaobserwować w licznych kościołach i kaplicach na terenie całego kraju.
Współczesna sztuka Litwy rozwija się dynamicznie, obejmując coraz to bardziej różnorodne nurty i style. Wielu litewskich artystów zdobywa uznanie na arenie międzynarodowej, a liczne galerie sztuki w miastach prezentują prace zarówno lokalnych talentów, jak i artystów z innych krajów.

Literatura

Pierwsza litewska książka „Katechizm” Martinasa Mażvydasa ukazała się w roku 1547 roku, niedługo później ukazały się kolejne 17 książek. Warto jednak zaznaczyć, że jednym z najważniejszych autorów w historii literatury litewskiej jest Adam Mickiewicz, który jest uznawany za jednego z najwybitniejszych poetów okresu romantyzmu zarówno w literaturze polskiej i jak i litewskiej.
Innym ważnym pisarzem litewskim jest Vincas Krėvė-Mickevičius, który napisał epicki poemat “Pahonia” oraz wiele innych dzieł, które odegrały istotną rolę w formowaniu litewskiej tożsamości narodowej.

Muzyka

Tradycyjna muzyka Litwy jest charakterystyczna i odzwierciedla bogactwo kultury ludowej. Folklor jest wciąż bardzo istotny, dominują w nim skrzypce, akordeon i kanklės – rodzaj cytrówki (tradycyjne litewskie instrumenty muzyczne). Istnieje również silna tradycja chórów, które odgrywają istotną rolę w życiu kulturalnym kraju. Współczesna scena muzyczna Litwy obejmuje różnorodne gatunki, od muzyki klasycznej po rock, pop i muzykę elektroniczną. Na Litwie na dobre zagościły coroczne, liczne festiwale muzyczne, które przyciągają zarówno lokalnych artystów, jak i międzynarodowych wykonawców.
Najbardziej znanym kompozytorem litewskim dotychcza zostaje Mykolas Konstantinas Čiurlionis, twórca XIX wieku, słynacy również swoimi obrazami.
Kolejnym ważnym elementem kultury muzycznej Litwy są tańce ludowe, które charakteryzują się energią i wesołością. Bez tańców nie odbywa się żadne tradycyjne święto ani uroczystość.
Litewska sztuka ludowa obejmuje także bardzo popularne na Litwie rzeźby w drewnie, tkactwo, ceramikę i wyroby z bursztynu. Te tradycje są nadal pielęgnowane i przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Kuchnia

Litewska kuchnia jest obfita, często ciężkostrawna i pracochłonna. Opiera się głównie na tradycyjnych, prostych składnikach. Dominują w niej dania z ziemniaków, mięsa (tłustego!) i chleb (jest serwowany smażony z czosnkiem jako przekąska do piwa lub w postaci napoju – tradycyjnego kwasu chlebnego). Najbardziej popularne tradycyjne litewskie potrawy to cepelinai (duże kluski z ziemniaków i mięsa), kugelis (zapiekanka z tartych ziemniaków ze skawareczkami), oraz šaltibarščiai (chłodnik buraczkowy na kefirze podawany z gorącymi ziemniakami).

Religia

Dominującą religią na Litwie jest katolicyzm, który ma silne wpływy na formowanie się kultury Litwy, ale obok kościołow na Litwie spotkać można liczne cerkwie prawosławne, grekokatolickie, ale także synagogi, kinesy karaimskie itd., co świadczy o różnorodności i bogatej przeszłości tego małego państwa. Większość Litwinów są katolikami, zaś obchody religijne odgrywają istotną rolę w kalendarzu kulturalnym kraju.

Wybitni Litwini

Litwa ma wiele znanych osobistości, zarówno w kraju, jak i za granicą. Przykładem może być Czesław Miłosz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, urodzony w Litwie. Na Litwie żyli i tworzyli również Tadeusz Konwicki, Adam Mickieiwcz, Juliusz Słowacki, Stanisław Moniuszko oraz wielu innych.

Język

Język litewski jest jednym z najstarszych języków indoeuropejskich, co czyni go niezwykle interesującym z punktu widzenia lingwistyki. Jest językiem urzędowym kraju i stanowi ważny element tożsamości narodowej.

Podsumowanie

ietuvių kultūra be galo įvairi, vis dar išsauganti senąsias tradicijas, puoselėjanti ir plėtojanti tautinį meną, muziką ir literatūrą. Istorinės įtakos, ypač gilūs ryšiai su Lenkija ir kitomis regiono šalimis, suformavo savitą lietuvių kultūros charakterį. Šiuolaikinių menininkų ir kūrėjų dėka Lietuva toliau vystosi kaip dinamiškas kultūros centras Europoje, savitai išsaugantis senąsias tradicijas ir kultūros paveldą.

Zdjęcie główne: źródło: Wikipedia

Artykuł został napisany w ramach projektu Akademia Dziennikarstwa Obywatelskiego na Wschodzie

Przeczytaj również ten artykuł w języku litewskim

“Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.”