“Incydent polski” – sztuka cyrkowa w obliczu kryzysu [Festiwal Carnaval Sztukmistrzów 2020 w Lublinie]

3 września ruszyła sprzedaż biletów na wydarzenie, które stanowi wizytówkę Lublina – Carnaval Sztukmistrzów! To swoiste święto nowego cyrku i kultury ludycznej rozpocznie się już 17 września!

 Nietypowe dziesięciolecie

Festiwal obchodzi w tym roku dziesięciolecie swojej działalności. Jest  to największy w Polsce festiwal prezentujący sztukę nowego cyrku, akrobatyki i klaunady. Czas Carnavalu Sztukmistrzów do tej pory był wyjątkowym dla Lublina momentem w ciągu roku, kiedy to do miasta zjeżdżali się artyści uliczni i mistrzowie sztuki cyrkowej z całego świata, aby prezentować zapierające dech w piersiach spektakle i pokazy. Od 10 lat festiwalowa publiczność Carnavalu Sztukmistrzów entuzjastycznie przyjmuje buskerów (ulicznych artystów), licznie uczestnicząc w pokazach i nagradzając występujących tradycyjnymi datkami „do kapelusza”. Mimo charakteru dużej imprezy masowej (co roku festiwal odwiedza ponad 120 000 widzów), wydarzenie z powodzeniem zachowywało jednak ducha ulicy i sztuki ulicznej. Do tej pory festiwal miał również charakter niezwykłego międzynarodowego święta. 5 maja br. Warsztaty Kultury w Lublinie, organizator Festiwalu Sztukmistrzów, wydały jednak oświadczenie, iż pierwotny lipcowy termin wydarzenia plenerowego (23 – 26 lipca 2020) wydaje się nieosiągalny, zarówno dla mieszkańców Lublina, jak i wszystkich gości, którzy przybywają do miasta, również z zagranicy. Karnawał w znanej formule powróci dopiero za rok. Co w takim razie czeka na widzów w tym roku? XI edycja w nieco zmienionej formule. Uwaga organizatorów skupiła się przede wszystkim na polskich wykonawcach środowiska cyrkowo-teatralnego.

Incydent polski – Carnaval Sztukmistrzów

Skąd nazwa festiwalu? Oczywiście podłoża doszukiwać można się w sytuacji epidemicznej, która opanowała Polskę, jednakże powód jest nieco inny. Incydent polski odnosi się do zwrócenia uwagi na rodzimych sztukmistrzów i kuglarzy, dotąd trochę pomijanych w działaniach festiwalowych. Jest to również symboliczny i dość nietypowy – bo pandemiczny – początek poszukiwań charakteru polskiej sceny cyrkowej. Tym samym tegoroczna edycja Carnavalu Sztukmistrzów odbędzie się w formule showcase’u polskich produkcji cyrku współczesnego, w skali jakiej jeszcze w Polsce nie było. Jak podkreślają sami organizatorzy, mają oni nadzieję, że ten pojedynczy i jakże nagły „incydent” przerodzi się w pierwszą w Polsce przestrzeń prezentacji polskich współczesnych spektakli cyrkowych.  I że tak już pozostanie, również w przyszłych latach. Edycja ta ma być bowiem początkiem rozwoju tej formy sztuki performatywnej w Polsce, która poprzez współpracę m.in. z międzynarodową platformą Circus Next, pozwoli uzyskać polskim artystom rozgłos międzynarodowy, jakiego do tej pory nie doświadczyli. Jest to piękny przykład przekucia pozornej porażki w sukces, który zaowocować ma powstaniem wielu widowiskowych spektakli, które z powodzeniem – już niebawem! – będą mogły ruszyć w Polskę oraz w świat.

Aby widzowie się nie nudzili, w nowym programie wydarzenia znalazło się miejsce na trzy różne typy wydarzeń festiwalowych. Pierwsze z nich to eventy w ramach Urban Highline Festival, rok rocznie integralnej części Carnavalu Sztukmistrzów. Jest to największa tego typu impreza na świecie. W zeszłych latach ściągnęła do Lublina ok. 300 uczestników z całego świata m.in. z Europy oraz Kanady, USA, Chin, Australii, Brazylii, Peru, Izraela czy Indii. To nie lada gratka dla przechadzających się po ulicach Lublinach widzów. Sport ten, z reguły uprawiany wysoko w górach, przeniósł się teraz do przestrzeni miejskiej, tworząc tym samym zapierające dech w piersiach widowiska z dreszczykiem emocji. Przestrzeń występów jest wypełniona w całości – na ziemi przez buskerów, na górze – przez highlinerów.

Dwa pozostałe typy wydarzeń to wspomniane już pokazy buskerskie oraz spektakle sceniczne. Tam widzowie zobaczą sztuki i pokazy plenerowe w różnej skali – od jednoosobowych występów ulicznych do dużych realizacji teatralnych. Wśród nich znajdą się  dwie produkcje laureatów konkursu na cyrkowy spektakl plenerowy, który został zainicjowany przez organizatorów  i przeprowadzony na początku tego roku. Pierwsza to spektakl H2Ooops! w wykonaniu grupy Tres de la Nada. To komediowo-pantomimiczne show z elementami klaunady. Kolejny zwycięzca to Kamil Malecki i jego spektakl familijny pt. Jarzyna. To debiutancki spektakl żonglera, w którym oswajać będzie wrogą materię, jaką są dla niego warzywa.

Dodatkowo widzowie będą mieli okazję zobaczyć 5 propozycji konkursowych z najwyższą punktacją i trzy nadesłane zgłoszenia – te już poza konkursem. W tej sekcji niezwykle intrygująco zapowiada się produkcja Człowiek Lew w reżyserii Michała Walczaka. To freakowy musical cyrkowy Warszawskiego Cyrku Magii i Ściemy inspirowany baśnią o Pięknej i bestii oraz biografią gwiazdy amerykańskich freakshow początku XX wieku – Stefanem Bibrowskim. Spektakl porusza kwestie kosztów sławy i uznania. Czy odmieniec ma prawo kochać i być kochany? Na scenie kameralnej natomiast zaprezentuje się m.in. duet Wrzące Ciała w spektaklu Śmierci Śmiech. Opowiada on o dwóch skrajnych indywidualnościach i ich spotkaniu, które może doprowadzić do wstrząsu. To przekraczanie granic komfortu, odkrywanie nowych możliwości przy użyciu wszelkich wariacji ruchowych – tańca, sztuki pantomimy, akrobatyki i klaunady.

W programie znalazło się ostatecznie 10 spektakli, których dwukrotne pokazy zobaczymy już niebawem. Po prezentacjach odbędą się rozmowy i spotkania z twórcami, a także inne wydarzenia towarzyszące m.in. koncert zespołu Dziady Kaźmierskie.  Organizatorem wydarzenia są Warsztaty Kultury w Lublinie, czyli samorządowa instytucja kultury, powstała w 2009 roku. Instytucja prowadzi długofalowe programy rozwoju, oparte na wspólnocie lubelskich operatorów i odbiorców kultury, działających razem i wspierających się wzajemnie.

• Szczegółowy program wydarzenia znajduje się tutaj: www.sztukmistrze.eu/program-2020/
• Strona Facebook: www.facebook.com/CarnavalSztukmistrzow/

Karolina Magiera – z wykształcenia polityk społeczny i menedżer kultury. Obecnie specjalista ds. promocji jednej z krakowskich instytucji kultury, a także Wiceprezes Fundacji Sztukarnia –organizacji wspierającej działania kulturalne, edukacyjne i społeczne. Związana również z wieloma  organizacjami pozarządowymi oraz agencjami marketingowymi, które wspiera jako szkoleniowiec, researcher oraz copywriter.

Poprzedni wpis autorki: Teatry wychodzą na ulice, czyli wielki powrót festiwalu teatrów ulicznych w