Czy jedzenie może być sztuką? Relacja z wystawy w MOCAKu

Kuratorzy wystawy Jedzenie w sztuce w MOCAKu zebrali prace 66 artystów, którzy reflektują nad tym zagadnieniem. Warunek przetrwania, narzędzie oporu, środek dla artystycznego wyrazu, część kultury?

Jedzenie w sztuce od wieków stanowiło istotny temat, pełen zarówno wizualnej atrakcyjności, jak i głębokiego znaczenia symbolicznego. Już w starożytnych kulturach jedzenie było przedstawiane w dziełach sztuki, symbolizując obfitość, urodzaj i bogactwo. W epoce renesansu, martwe natury stały się popularnym gatunkiem, gdzie artyści, tacy jak Caravaggio, Pieter Claesz czy Jean-Baptiste-Siméon Chardin, precyzyjnie malowali owoce, warzywa, mięsa i inne produkty spożywcze, często nawiązując do przemijania czasu i kruchości ludzkiego życia. Jedzenie w sztuce to nie tylko realistyczne przedstawienia. Współczesne formy, takie jak performance art, często wykorzystują jedzenie jako medium do budowania interakcji społecznych i doświadczeń artystycznych.

Rebecca Rütten, z cyklu Contemporary Pieces, 2013, fotografia, 80 × 120 cm, courtesy R. Rütten

W dniach 12 kwietnia 2024 -16 marca 2025 w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie ( MOCAK) można oglądać wystawę Jedzenie w sztuce. Jest to jedna z 11 wystaw flagowej serii MOCAK-u, w której kuratorzy przeciwstawiają ważne obszary życia polityczno-społecznego takie jak: ojczyzna, medycyna, gender, sztuka-natura czy polityka z przeżyciami artystów. Prace 66 twórców z różnych krajów, opowiadających o jedzeniu i jego wielu aspektach. Są to dzieła stworzone za pomocą różnych mediów: fotografia, kolaż, instalacja, rzeźba, wideoart, malarstwo. Wystawa w bardzo organiczny sposób łączy różnorodne formy artystyczne. Twórcy biorący udział w wystawie w swoich prac badają jedzenie nie tylko jako podstawową potrzebę fizjologiczną, ale także jako symbol, metaforę i nośnik różnorodnych przekazów. Znajdziemy tu prace, które poruszają tematy takie jak nadmiar jedzenia, konsumpcjonizm, kapitalizm, kultura kulinarna różnych narodów, głód, kryzys humanitarny, estetyczny potencjał jedzenia, a także osobiste historie artystów.

Wystawa Jedzenie w sztuce, zgłębia temat jedzenia jako inspiracji w twórczości artystycznej, jest nie tylko okazją do podziwiania dzieł sztuki, ale także do przemyśleń na temat kulturowego i społecznego znaczenia jedzenia, jego wpływie na rozwój całej cywilizacji ludzkiej oraz niebezpieczeństw, które może w sobie ukrywać. Jedzenie w sztuce skłania odwiedzających do refleksji nad własnymi nawykami żywieniowymi oraz ich wpływem na środowisko i społeczeństwo. Pokazuje, że jedzenie to nie tylko potrzeba fizjologiczna, ale także ważny element kultury, sztuki i życia społecznego. Dzięki różnorodności prezentowanych prac, widzowie mogą spojrzeć na temat jedzenia z wielu perspektyw i zastanowić się nad jego znaczeniem w ich własnym życiu.

Jedzenie staje się tu zarówno obiektem piękna, jak i komentarzem społecznym, ukazującym różnorodność kultur i praktyk kulinarnych. Temat jedzenia w sztuce jest więc niezwykle bogatym i wielowymiarowym tematem, który łączy w sobie elementy estetyczne, symboliczne i społeczne. Przez wieki artyści wykorzystywali jedzenie, aby komunikować swoje idee i emocje, co czyni ten temat niezwykle interesującym do zgłębiania w kontekście estetyki.

Relacja: Alina Buchko

Zdjęcia: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

Artykuł został napisany w ramach Akademii Dziennikarstwa Obywatelskiego w Kulturze