10 najlepszych piosenek z polskich filmów

W „Rejsie” Marka Piwowskiego pada stwierdzenie, że w filmie polskim panuje nuda. Dialogi niedobre, brak akcji, słowem: nic się nie dzieje. Z diagnozą będącą jednym z najsłynniejszych cytatów polskiej kinematografii można się zgodzić lub nie, ale jedno jest pewne: niezależnie od epoki w rodzimych filmach nigdy nie mogliśmy narzekać na ścieżkę dźwiękową. Klimatyczna, doskonale skomponowana i… często robiąca karierę także w stacjach radiowych. Sprawdź nasze zestawienie 10 najlepszych piosenek z polskich filmów i zobacz, dlaczego warto pokochać polską muzykę filmową!

1. „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” – Jerzy Matuszkiewicz, Andrzej Czekalski, Andrzej Żarnecki, premiera: 2 kwietnia 1970

Film w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego, będący adaptacją „Przygód kanoniera Dolasa” Kazimierza Sławińskiego to bez dwóch zdań jeden z najpopularniejszych filmów w historii polskiej kinematografii. Równie dużą popularnością może poszczycić się utwór „Róża i bez” – utrzymany w wojskowym klimacie, łączący werble z charakterystyczną gwizdaną melodią. Piosenka wykonana przez Andrzeja Żarneckiego została skomponowana przez Jerzego Matuszkiewicza – najsłynniejszego twórcy polskiej muzyki filmowej.

2. „Motylem jestem, czyli romans 40-latka” – Andrzej Tylczyński, Andrzej Korczyński, Irena Jarocka, premiera: 10 września 1976

Chociaż dziś Irena Jarocka uważa, że piosenka „Motylem jestem” najlepiej oddaje jej osobowość (stąd też tytuł jej autobiografii), pierwotnie miała wiele wątpliwości względem nazwy utworu. Obawy o nieprzyjemne skojarzenia niemalże doprowadziły do zmiany „Motylem jestem” na inną. Ostatecznie jednak utwór został wydany pod tą nazwą i… niemalże przepadł z powodu niechęci dyrektora programu Pierwszego względem kompozycji. Piosenkę do głównego nurtu wprowadzono podstępem – za pomocą „Koncertu życzeń” – a niedługo później pojawiła się propozycja od Jerzego Gruzy, dzięki której jego kontynuacja „Czterdziestolatka” zawierała frazę „Motylem jestem” w tytule, utwór w ścieżce dźwiękowej i… Irenę Jarocką w roli głównej.

3. „Vabank, czyli riposta II” – Henryk Kuźniak, Jacek Chmielnik, premiera: 6 maja 1985

Wprawdzie w polskim kinie przez długie lata nie istniała tradycja sequeli, ale „Vabank, czyli riposta II” udowadnia, że nasi filmowcy potrafili umiejętnie korzystać z pierwowzoru, aby stworzyć równie atrakcyjną drugą część. Nie da się ukryć, że komedia w stylu retro nakręcona przez Juliusza Machulskiego nie byłaby tym samym filmem, gdyby nie charakterystyczna ścieżka dźwiękowa skomponowana przez Henryka Kuźniaka, a zaśpiewana przez Jacka Chmielnika. Dla fanów polskiej muzyki filmowej – pozycja obowiązkowa!

4. „Och, Karol” – Seweryn Krajewski, premiera: 21 października 1985

Trudno wyobrazić sobie polską kinematografię bez kasowego hitu, jakim była komedia „Och, Karol”. Pełna absurdów historia architekta-kobieciarza wlała nieco kolorytu w szare lata 80. i weszła na stałe do kanonu polskiego kina (dzięki czemu remake filmu z Piotrem Adamczykiem w roli tytułowej, tak jak oryginał Romana Załuskiego, stał się kinowym przebojem 2011 r.). Można powiedzieć, że „Och, Karol” ma szczęście do muzyki. Kompozycja Seweryna Krajewskiego z 1985 r. to motyw, który zna chyba każdy, natomiast nagrana na potrzeby odświeżonej wersji filmu „Wierność jest nudna” Natalii Kukulskiej weszła z miejsca na listy radiowych przebojów.

5. „Kogel-mogel” – Seweryn Krajewski, Marek Dagnan, Edyta Geppert, premiera: 15 sierpnia 1988

„Kogel-mogel” to film, który ma bardzo wiele wspólnego ze wspomnianym wcześniej „Och, Karol”. Oba nakręcone przez Romana Załuskiego, oba z muzyką skomponowaną przez Seweryna Krajewskiego i… oba uwspółcześnione w drugiej dekadzie XXI wieku. „Kogel-mogel” ma jednak jedną dodatkową zaletę – znaną wszystkim piosenkę „Szukaj mnie” w wykonaniu Edyty Geppert. Nie bez powodu jest to jedna z chętniej wybieranych przez pary młode piosenek na pierwszy taniec. Romantyczna i melodyjna, doskonale oddaje klimat miłosnych perturbacji. A dla fanów nowszych brzmień powstała w 2019 r. nowa wersja – tym razem śpiewana przez duet: Anię Rusowicz i Sławka Uniatowskiego.

https://www.youtube.com/watch?v=jpQyuAMkSnA

6. „Uprowadzenie Agaty” – Seweryn Krajewski, Bogdan Olewicz, premiera: 20 sierpnia 1993

„Czekasz na tę jedną chwilę” nie jest jedyną znaną filmową kompozycją Seweryna Krajewskiego. Jest to jednak jeden z nielicznych utworów, w których lider Czerwonych Gitar oprócz kompozycji zaoferował producentom także swój wokal. O piosence z filmu „Uprowadzenie Agaty” można napisać wiele – znacznie lepiej jednak wsłuchać się w kultowy tekst wielkiego przeboju: Wielka miłość nie wybiera, czy jej chcemy, nie pyta nas wcale, wielka miłość, wielka siła, zostaniemy jej wierni na zawsze”.

7. „Młode wilki” – Varius Manx, premiera: 11 maja 1995

„Spróbuj choć raz odsłonić twarz i spojrzeć prosto w słońce” to jeden z tych refrenów, które łatwo zapadają w pamięć i wciąż są często odtwarzane w polskich rozgłośniach radiowych. „Pocałuj noc” – utwór skomponowany przez Roberta Jansona i wykonywany przez Anitę Lipnicką pozostaje jednym z najważniejszych w dyskografii Varius Manx. Choć z pozoru zdaje się mocno kontrastować z klimatem „Młodych wilków” Jarosława Żamojdy, dla wielu jest najważniejszym elementem ścieżki dźwiękowej kultowego polskiego filmu.

8. „Kiler” – Elektryczne Gitary, premiera: 17 listopada 1997

Gdyby zapytać o pierwsze skojarzenie z tytułem „Kiler”, najprawdopodobniej głosy rozłożyłyby się po równo między film Juliusza Machulskiego i piosenkę wykonywaną przez Elektryczne Gitary. Utwór śpiewany przez Kubę Sienkiewicza do dziś pozostaje jednym z największych polskich przebojów – i zdecydowanie najpopularniejszym utworem z dorobku Elektrycznych Gitar. Mało kto wie jednak, że „Kiler” został skomponowany w jedną noc, a Juliusz Machulski osobiście pofatygował się do muzyków amatorskiego wówczas zespołu po jednym z koncertów w Warszawie. I jak widać – było warto. Tytułowa piosenka z filmu „Kiler” dała początek wielkiej karierze Elektrycznych Gitar!

9. „Ogniem i mieczem” – Krzesimir Dębski, Jacek Cygan, Edyta Górniak, Mieczysław Szczęśniak, premiera: 8 lutego 1999

„Dumka na dwa serca” to zdecydowanie jeden z najbardziej zmysłowych duetów w polskiej muzyce. Napięcie i niedopowiedzenia między Edytą Górniak a Mietkiem Szcześniakiem sprawiają, że nawet po ponad 20 latach od nagrania „Dumka na dwa serca” wciąż wzrusza do łez. Mało jednak brakowało, aby kultowy utwór z „Ogniem i mieczem” Jerzego Hoffmana przyjął inną postać – pierwotnie tekst był napisany z myślą o Helenie Kurcewiczówny (Izabella Scorupco), a gdy Jacek Cygan dodał partię męską, w ostatniej chwili wytwórnia zdecydowała się powierzyć utwór Edycie Górniak, a nie Annie Jurksztowicz.

10. „W pustyni i w puszczy” – Krzesimir Dębski, Jacek Skubikowski, Beata Kozidrak, premiera: 23 marca 2001

„Rzeka marzeń” to bez dwóch zdań jedna z najbardziej klimatycznych ścieżek dźwiękowych w dziejach polskiego kina. Nawiązująca motywem do tematu przewodniego filmu, dotarła do 10. miejsca Listy Przebojów Programu III Polskiego Radia. Wprawdzie nie jest to wielki hit zespołu Bajm, ale po dziś dzień z „Rzeką marzeń” mierzą się najwięksi polscy wokaliści.

https://www.youtube.com/watch?v=JjyTjLQsHnE

Bonus: Polska Muzyka Filmowa

„Paweł i Gaweł” – Henryk Wars, Ludwik Starski, Alfred Dymsza, Eugeniusz Bodo, premiera: 15 września 1938

W muzyce wyróżniamy przeboje, hity i piosenki, które zna każdy. O ile można wyobrazić sobie osoby nieznające „Dumki na dwa serca” czy „Kilera”, o tyle nie sposób nie znać utworu „Dlaczego nie chcesz spać?”. Tytuł nic Ci nie mówi? To w takim razie przypomnijmy słowa piosenki śpiewanej przez Afreda Dymszę i Eugeniusza Bodo w filmie „Paweł i Gaweł”: „A-a-a, a-a-a były sobie kotki dwa, a-a-a kotki dwa, szarobure, szarobure obydwa”. Piosenka znana także pod tytułem „Ach śpij kochanie” została skomponowana przez Henryka Warsa w 1938 r., a znane wszystkim słowa o „księżycu, któremu będzie wstyd” napisał Ludwik Starski. Bo przecież muzyka filmowa to nie tylko wielkie przeboje puszczane w radiu – to także kołysanki i inne motywy muzyczne, które zna dosłownie każdy!

Najlepsze piosenki z polskich filmów – Top 10:

• ⋅ Jak rozpętałem drugą wojnę światową
• ⋅ Motylem jestem, czyli romans 40-latka
• ⋅ Vabank
• ⋅ Och, Karol
• ⋅ Kogel-mogel
• ⋅ Uprowadzenie Agaty
• ⋅ Młode wilki
• ⋅ Kiler
• ⋅ Ogniem i mieczem
• ⋅ W pustyni i w puszczy
• Bonus: Paweł i Gaweł

Tekst i Fot. Jan Brożek/materiały prasowe

Jan Brożek – student kulturoznawstwa, zakochany w detalikach ukrytych w codzienności i subtelnościach języka polskiego. Nie uznaje żadnych definicji, dlatego zamiłowanie do muzyki z polskich filmów, twórczości Doroty Masłowskiej i Łony łączy z zainteresowaniem kiczem i wszystkim tym, co lekkie lub płytkie. Na bieżąco z premierami literackimi, filmowymi i teatralnymi.

Przeczytaj: 10 kultowych piosenek z polskich seriali
Przeczytaj: 15 powodów, dlaczego „Ranczo” jest ponadczasowym serialem
Przeczytaj: Dzień Matki – 15 filmów, które warto obejrzeć