Królowie, sportowcy, profesorowie, odkrywcy, szerzej mówiąc – bohaterowie czyli mężczyźni. A co z kobietami? Jeśli już występują w którejś z książek do historii czy wiedzy o społeczeństwie, zazwyczaj są jedynie wzmianką w świecie przepełnionym męskimi nazwiskami. Zdobycie czegokolwiek przez kobietę traktowane jest jak ciekawostka, którą warto umieścić gdzieś z boku. Anna Kowalczyk wraz z ilustratorką Martą Frej starają się to zmienić.
Gdzie są?
Na świecie jest więcej kobiet niż mężczyzn. Ludzie zostają wydawani na świat właśnie przez kobiety. To one przyjmują wiele ról społecznych, pracują w najróżniejszych zawodach. Wykonują rzeczy zarezerwowane w społecznym myśleniu, które na szczęście ewoluuje, dla mężczyzn. Trenują, rozmawiają, śpiewają, odkrywają, tańczą, kierują, tworzą. Jednak czasem zdają się znikać. A przecież istniały zawsze. Od zawsze były częścią historii. Jednak nie tej, którą znamy, raczej tej brakującej. Przecież niemożliwym jest, aby wszystkie najważniejsze wydarzenia obyły się bez nich. A nieraz można odnieść takie wrażenia, nie tylko na lekcjach historii. Ileż to razy w programach publicystycznych jedynymi zapraszanymi ekspertami są mężczyźni. Do zmiany tego na lepsze jeszcze długa droga, ale to właśnie takie pozycje jak ,,Brakująca połowa dziejów” znacząco się do tego przyczyniają.
Przez wszystkie rejony
Autorka we wstępie, gdzie na kilku stronicach opisuje powód, dla którego ta książka powstała, odwołuje się do spotkania sprzed lat. Brała wtedy udział w debacie pt. ,,Musimy wiedzieć, skąd przyszłyśmy, żeby zrozumieć, dokąd idziemy”. To właśnie tam uderzyły w nią wyliczenia dotyczące tego, jak przedstawiane są kobiety w literaturze podręcznikowej. Oprócz liczb i statystyk jedne z prelegentek pokazały zdjęcie dwóch kobiet na tle pustego sklepu, pod którym widniał podpis ‘puste półki w sklepach’. Choć to te panie były jedynymi bohaterkami ilustracji nie zostały wspomniane, były jakoby tłem, choć właściwie było zupełnie odwrotnie. Jak dalej pisze Anna Kowalczyk, książka jest zaproszeniem, ręką wyciągniętą do czytelniczki, aby ta zgłębiła historie, których jej wcześniej nie opowiedziano. Przeprowadzona zostanie przez wiele stref życia. Dziewięć rozdziałów, z których każdy poświęcony jest innemu zagadnieniu, skupiają się między innymi na religii, edukacji, sztuce czy polityce. W żadnej z tych kategorii nie zabraknie wielkich kobiet z niesamowitymi przeżyciami, które warte są nie tylko zapisania na stronach książki czy zilustrowania, ale również, a może nawet przede wszystkim, zapamiętania i opowiadania kolejnemu pokoleniu, które może świat zrozumieć zupełnie inaczej, już z tą brakująca częścią, która aktualnie jest tak często pomijana.
Zdziwieni ich obecnością
Choć minęło już wiele lat od przyznania kobietom praw wyborczych, a w Konstytucji jasno jest napisane, że ,,kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polsce mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym”. Jednak ciągle w społeczeństwie budzi zdziwienie, np. kandydatka na urząd głowy państwa w Polsce. Natychmiastowo oceniania jest w kategoriach innych niż jej przeciwnicy. Pytana jest nie tylko o kompetencje zawodowe, ale również o to, jak zamierza pogodzić karierę i rodzinę. Rodzinę, której częścią są również startujący w wyborach mężczyźni, którzy o takie rzeczy już nie są pytani. Podobnie jest w świecie gwiazd i celebrytek. To tam kobiety muszą wysłuchiwać pytań o plany powiększenia rodziny, ślubu czy narzeczeństwa. Jakby to właśnie te sprawy były najważniejsze. To, co tworzą, w jakich projektach biorą udział schodzi na dalszy plan. Sytuacja nie jest tożsama, gdy za mikrofonem staje mężczyzna. Dlaczego tak jest? Dlaczego kobiety wtłaczane są w role społeczne, których, być może, nie chcą wykonywać?
Po siłę i moc
Jeden z rozdziałów książki Anny Kowalczyk poświęcony jest wojnie. Na stronie zapowiadającej tę część, ilustrowanej przez Martę Frej, można zobaczyć jedną z bohaterek – Joannę Żubrową i jej cytat: ,,Obok mnie kilku moich kolegów padło, nic mnie jednak ustraszyć nie mogło”. Za to w rozdziale o prawach kobiet padają słowa Marii Dulębianki: ,,Odważmy się być wolnymi, poznajmy naszą siłę”. Taki jest pośredni cel tej książki. Odnalezienie mocy do robienia wielkich rzeczy. Podobnych do tych, które robiły bohaterki opisane przez dziennikarkę. Każda z nich w inny sposób przyczyniła się do tego, aby się tam znaleźć. Nie są one tak znane jak Maria Konopnicka czy Maria Skłodowska – Curie, ale bez wątpienia zasługują na to, żeby być zapamiętane. Ich historie z pewnością mogą pomóc tym niezdecydowanym, tym niejako przygniecionym przez dominujący męski świat. Zapisane dzieje dodają pewności siebie, której brakuje przecież tak wielu.
Książkę “Brakująca połowa dziejów” można odsłuchać w formie audiobooka
Dlaczego tak jest i kiedy będzie inaczej?
Dlaczego, choć w świecie liczbowo przeważają kobiety, został on niejako zdominowany przez mężczyzn? Dlaczego to właśnie o nich wiemy dużo więcej i jesteśmy w stanie przytoczyć niezliczoną ilość tych najważniejszych historycznie? Dlaczego w nazwach ulic, szkół czy nawet na banknotach widzimy głównie męskie twarze i nazwiska? Kiedy do tego doszło i jak na to pozwoliliśmy? I przede wszystkim, jak to zmienić? Anna Kowalczyk uważa, że warto zacząć od małych kroków. Przestańmy nazywać dziennikarkę dziennikarzem, adwokatkę adwokatem, a lekarkę lekarzem. Zwracajmy uwagę nawet na te z pozoru małe gesty doceniające rolę kobiet w społeczeństwie. Zainteresujmy się historiami tych niezauważanych. Wysłuchajmy tego, co teraz mają do powiedzenia. Działajmy razem ku lepszej przyszłości. Tym razem zbudowanej już nie tylko na męskich fundamentach.
Natalia Rogowska – studentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej w Poznaniu, pasjonatka literatury, polityki i spraw społecznych. Działa również w studenckim radiu Meteor.
Lubisz czytać o książkach? Zobacz też nasze inne artykuły:
Przeczytaj również: TOP 10 polskich pisarek, które musisz znać!
Przeczytaj również: Szeptucha – na czym polega fenomen cyklu „Kwiat paproci”?
Przeczytaj również: Maja Lidia Kossakowska – królowa polskiej fantastyki
Przeczytaj również: Imagine Dragons po raz trzeci w Polsce! – relacja z Open’er!
Znajdź ciekawe wydarzenia w naszej