„Wiedźmin Saga” – kompendium słynnego uniwersum. Część 1.

Wiele osób z całego świata jest zafascynowanych postacią Wiedźmina. Różnorodne firmy i spółki opierają swoją działalność na popularyzowaniu sylwetki słynnego, białowłosego mężczyzny. Jednak komercyjność i świadomość otrzymywanych treści nie zawsze idą w parze. Niektórzy wciąż nie mieli okazji poznania idei, która kryje się za tajemniczym, budzącym grozę obliczem Wiedźmina. Warto dowiedzieć się, z jakich elementów składa się jego fenomen!

Pomysł na opowieść

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, kim jest twórca tego powszechnie znanego uniwersum. Otóż jest nim Polak! – ceniony pisarz, Andrzej Sapkowski. W 1986 roku, w miesięczniku „Fantastyka”, opublikowane zostało jego opowiadanie o tytule „Wiedźmin”. Właśnie w nim po raz pierwszy przedstawiona została sylwetka tytułowego bohatera – Geralta z Rivii. Słowo „wiedźmin” oznacza fikcyjną profesję, polegającą na zabijaniu potworów na zlecenie. Świat wykreowany przez Sapkowskiego jest krainą, w której różnorodne gatunki bestii założyły swoje siedliska. Zamieszkujący ją ludzie żyją w nieustannej trwodze przed konfrontacją ze śmiertelnie groźnymi stworzeniami. Do słynnych łowców potworów najczęściej zwracają się członkowie niewielkich społeczności, których osady znajdują się z dala od gęsto zaludnionych ośrodków miejskich.

Jednak już we wspomnianym pierwszym opowiadaniu autor przedstawił czytelnikom nietypową sytuację. Otóż Geralt decyduje się na wykonanie zlecenia samego… króla. Córka Foltesta – władcy Temerii – padła ofiarą klątwy, na mocy której przeobraziła się w krwiożerczą istotę – strzygę. Historia ta była nową odsłoną baśniowego opowiadania Romana Zmorskiego o tytule „Strzyga”, która zainspirowała Andrzeja Sapkowskiego do napisania historii gatunku fantasy.

Pisarz nie wiązał dalszych planów z postacią Geralta. Nie chciał rozwijać jego historii. Jednak gdy opowiadanie zajęło III miejsce w konkursie miesięcznika „Fantastyka”, dzieło Sapkowskiego stało się szeroko komentowane wśród czytelników literatury fantasy. Gdy w 1988 opublikowany został kolejny utwór („Droga, z której się nie wraca”), fani szukali w nim nawiązań do wydanego wcześniej „Wiedźmina”. Mimo że autor w ten sposób miał zamiar wykreować kolejną, samowystarczalną historię, kilka lat później została ona połączona z wiedźmińskim uniwersum. Sapkowski wykorzystał ją ponownie w 2000 roku, w zbiorze opowiadań fantasy pt. „Coś się kończy, coś się zaczyna”. Składał się on z utworów o rozmaitej tematyce, z których (oprócz tekstu „Droga, z której się nie wraca”) jedynie tytułowa historia dotyczyła przygód Geralta z Rivii. Przedstawione w niej zostało wesele głównego bohatera i jego ukochanej – Yennefer z Vengerbergu.

W 1990 roku Andrzej Sapkowski zadebiutował, wydając książkę pt. „Wiedźmin”. Została ona opublikowana za pośrednictwem przedsiębiorstwa Reporter. Składała się z pięciu opowiadań, które wcześniej ukazały się w czasopiśmie „Fantastyka”. Były to: „Droga, z której się nie wraca”, „Kwestia ceny”, „Ziarno prawdy”, „Mniejsze zło” oraz „Wiedźmin”. W 1992 roku zwierzchnictwo nad twórczością pisarza przejęło wydawnictwo SuperNowa. Wynik tej współpracy stanowiły zbiory opowiadań: „Ostatnie życzenie” i „Miecz przeznaczenia”. Rozszerzyły one debiutancką książkę Sapkowskiego o kolejne utwory, które zostały uznane za właściwe wprowadzenie do przyszłej sagi.

Narodziny sagi

W roku 1994, w karierze pisarza, miał miejsce przełomowy moment. Właśnie wtedy Geralt z Rivii przestał być postrzegany jedynie jako bohater ściśle określonych fragmentów historii. Słynny wiedźmin stał się pierwszoplanową postacią w pełnowymiarowej powieści Andrzeja Sapkowskiego, zatytułowanej „Krew elfów”. Była ona pierwszą z pięciu skrupulatnie zaplanowanych części „Sagi o wiedźminie”, na którą składają się książki:

„Krew elfów” (1994),
„Czas pogardy (1995),
„Chrzest ognia” (1996),
„Wieża Jaskółki” (1997),
„Pani Jeziora” (1999).

W 2000 roku, we wstępie do zbioru „Coś się kończy, coś się zaczyna”, pisarz skomentował proces tworzenia sagi:

Uważni czytelnicy dostrzegą jednak w „Coś się kończy…” pewne fragmenty tekstu, które opowiadanie z pięcioksięgiem łączą tak jakby. Jest to niezbity dowód na fakt, że „wiedźmińska saga” tworzona była według precyzyjnego planu, nie była, wbrew plotkom, pisana chaotycznie niczym rozgrywka role playing game, a zakończona wtedy, gdy autorowi się znudziło.

Uważny czytelnik, który lekturę wszystkich opowiadań ma już za sobą, w wysokim stopniu poznał Geralta oraz inne pierwszoplanowe postacie. Dlatego pięcioksiąg pomija analizę poszczególnych bohaterów i natychmiast przedstawia fascynującą, złożoną fabułę, która już dziś porównywana jest z klasyką literatury fantasy.

Fundamentem tej obszernej historii jest opowiadanie „Kwestia ceny”, pochodzące ze zbioru „Ostatnie życzenie”. Właśnie w nim przedstawiony zostaje królewski dwór Calanthe – władczyni Cintry. Geralt został zaproszony na odbywającą się w jej zamku ucztę. Przybywają także kandydaci do ręki Pavetty – córki Calanthe. Gdy atmosfera staje się napięta, wiedźmin staje w obronie wybranka księżniczki. Jednakże w zamian żąda od niego „prawa niespodzianki” – tradycji, na mocy której (w zamian za uratowanie życia) należy powierzyć wiedźminowi na wychowanie swoje własne dziecko. Od wieków we właśnie taki sposób pozyskiwano nowych kandydatów na wiedźminów. W tym momencie Pavetta przyznaje się do tego, że jest w ciąży. Oznacza to, że prawo niespodzianki zostanie wypełnione dopiero za kilka lat.

Ciąg dalszy tej historii został podjęty w opowiadaniu „Miecz przeznaczenia”. Tym razem wiedźmin przybywa do Brokilonu – ogromnego lasu zamieszkanego przez driady. Spotyka w nim zabłąkaną dziewczynkę o imieniu Ciri. Geralt doświadcza wizji, na skutek których rozpoznaje w małej towarzyszce… dziecko Pavetty. Mimo niesamowitego zbiegu okoliczności, bohater nie chce wypełnić prawa niespodzianki. Zostawia księżniczkę pod opieką Myszowora – nadwornego druida królowej Calanthe.

Geralt z Rivii uparcie powtarza, że nie wierzy w przeznaczenie. W związku z tym, los ponownie postanawia z niego zadrwić. Akcja ostatniego z otwierających sagę opowiadań rozgrywa się w bliżej nieokreślonym odstępie czasowym od momentu rozstania z Ciri. Czytelnik ma okazję dowiedzieć się, że potężne królestwo Cintry zostało opanowane przez wrogie Cesarstwo, a jego władczyni – Calanthe – poniosła śmierć. Nikt nie wie, co stało się z księżniczką Cirillą. W tym samym czasie Geralt podróżuje po okolicznych terenach, poszukując możliwości zarobku. Po drodze napotyka kupca, który obawia się samotnej wędrówki przez uroczysko i prosi wiedźmina o eskortę. Bohater broni mężczyznę przed ghulami, jednak w zamian domaga się prawa niespodzianki. Kiedy towarzysze docierają na miejsce, dowiadują się, że żona kupca przygarnęła bezdomną dziewczynkę. Geralt z zapartym tchem rozpoznaje w niej przeznaczoną mu Ciri. Tym razem decyduje się wziąć ją pod opiekę.

Fabuła pięcioksięgu

Pięcioksiąg opisuje burzliwe dzieje głównego bohatera i bliskich mu postaci na przestrzeni lat od momentu cudownego odnalezienia Ciri. Dziewczynka uczy się sztuki władania mieczem w starym wiedźmińskim zamczysku, zwanym Kaer Morhen. Szybko okazuje się, że zapewnienie bezpieczeństwa księżniczce będzie o wiele trudniejsze, niż mogłoby się wydawać. Otóż wykazuje ona magiczne zdolności o niewyobrażalnej skali. Nieokiełznana moc stanowi niebezpieczeństwo zarówno dla osoby nią obdarzonej, jak i jej otoczenia. Dlatego Geralt decyduje się na powierzenie edukacji Cirilli dwóm czarodziejkom – Triss Merigold i Yennefer z Vengerbergu.

Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, kiedy Jaskier, przyjaciel wiedźmina, zostaje uprowadzony i poddany torturom. Przetrzymujący go czarodziej za wszelką cenę pragnie wydobyć od niego informacje na temat obecnego miejsca pobytu księżniczki Cirilli i jej opiekuna Geralta. Yennefer udaje się uwolnić Jaskra, jednak wciąż nie stanowi to rozwiązania problemu. Związana przeznaczeniem dwójka staje się pierwszorzędnym celem wszystkich służb wywiadowczych całego kontynentu. Główni bohaterowie nie znają przyczyn tak intensywnych poszukiwań. Mimo to Geralt jest pewien, że nie może narazić Ciri na niebezpieczeństwo – staje się zbiegiem pragnącym odkryć prawdę o tożsamości Dziecka Przeznaczenia, a także o intencjach poszukujących go władców.

Rosnąca popularność

Kolekcja wszystkich produkcji związanych z wiedźmińską sagą nieustanne się powiększa. Może to mieć związek z faktem, iż historia o Geralcie z Rivii przedstawia cenne interpretacje odwiecznych życiowych dylematów, wobec których nie istnieje żadne proste, klarowne rozwiązanie. Śledząc poczynania bohatera, czytelnik ma okazję zaobserwować, jak radzić sobie z codziennymi problemami i obawami. W tym samym czasie każdy ma możliwość utożsamienia się z silną, zdeterminowaną postacią, która motywuje do działania w prawdziwym życiu.

Informacje o treści przekazywanej na łamach kolejnych tomów sagi, zostaną zamieszczone w kolejnej części artykułu. Znajdą a się w nim także opisy procesów związanych z kreowaniem nowych produkcji o wiedźmińskim uniwersum. Zachęcamy do zapoznania się z podsumowaniem wszystkich innowacji wprowadzonych do znanej z serii książek fabuły!

Opinia: Natalia Chojnowska – Studentka Filologii Angielskiej, miłośniczka języków obcych. Jej pasją jest kultura i sztuka wszelkiego rodzaju, a w szczególności literatura, muzyka i kino. Prowadzi autorski profil na Instagramie (@szklanyaniol), na którym publikuje własne teksty, poezję.
Fot. Netflix

WIEDŹMIN SAGA -PRZECZYTAJ 2 CZĘŚĆ KOMPENDIUM

Spodobał Ci się nasz tekst o Wiedźminie? Zobacz nasze inne artykuły!

Przeczytaj również: Ursula le Guin – “Wydziedziczeni”
Przeczytaj również: Cyberpunk i Wiedźmin – wpływ gier na kulturę
Przeczytaj również: Kiedyś księżniczki, dzisiaj superbohaterki – historia książek dla dzieci
Przeczytaj również: Harda Horda – fantastyczne autorki w natarciu!
PRZECZYTAJ INNE ARTYKUŁY Z UNIWERSUM WIEDŹMINA