Wszystko już było. Na miliardy sposobów opisywaliśmy w sztuce motywy folkloru, muzyki ludowej oraz ,,powrotów do korzeni”. Ba, nic odkrywczego nie ma w braniu na tapet tematu śmierci i przemijania. Można by rzec: nudy. Ileż można o tym samym?! A jednak, gdy za tak poważny temat biorą się młodzi ludzie, właściwie jeszcze dzieci, powolutku stawiające pierwsze kroki w dorosłym życiu, wypada przystanąć i sprawdzić, czy połączenie młodzieńczej energii ze śmiercią ma szansę zaskoczyć teatralnego widza.
Odchodzenie w środku lasu
Spektakl Uroczysko w reż. Mateusza Zbigniewa Suchana oraz Adrianny Koźlik miał premierę w Teatrze Ziemi Rybnickiej 27.05.2022 roku. To najnowsza produkcja Teatru na Pół, którego aktorzy nie mają więcej niż po 19 lat. Ludzie wchodzący w samodzielne życie, świeżo po maturach postanowili stworzyć spektakl, który ukazuje 5 stadiów żałoby po stracie bliskiej osoby. O poszukiwaniu spokoju po śmierci, zawsze niespodziewanej, i na którą nigdy nie jest się przygotowanym.
Do ludowego świata widz zostaje zaproszony już poprzez nietypową przestrzeń- zamiast klasycznego układu sceny pudełkowej, goście usadowieni są w kręgu, jak na arenie, aby móc oglądać spektakl z każdej perspektywy. Oprócz kilku latarenek, wyznaczających wyraźną granicę koła, zaaranżowana scena jest pusta, bez zbędnej scenografii, która mogłaby odciągać uwagę od młodzieńczej energii aktorów i przedstawionej historii. Zamiast przedmiotów, przestrzeń wypełnia około 30 osób, wykonujących gęstą, grupową choreografię Eryka Pawłowskiego. Troje głównych bohaterów wyróżnia się kostiumami, stylizowanymi na ludowe stroje, a postaci drugoplanowe zmieniają się w rytmie śpiewanych pieśni i drogi, jaką przechodzą: Brana z córką Nadinką oraz Ivanem w poszukiwaniu zaginionego Ojca. Ojciec umarł. Sam sobie zaśpiewał pieśń żałobną, a potem odszedł. Przez sam środek kręgu, po linii łączącej dwa wyjścia z przestrzeni teatralnej. Dla bohaterów śmierć nie jest wcale oczywista. Zwłaszcza Nadinka nie chce dopuścić do siebie myśli o stracie. To ona przekonuje matkę, żeby wyruszyły w głąb lasu. Wszystkich troje niesie w tej podróży pieśń oraz stworzenia leśne.
Od lewej: Brana, Nadinka, Ivan
Droga do pogodzenia z losem
Każde z bohaterów ma swoją drogę do przejścia. Zespół Teatru na Pół podchodzi do tematu mimo wszystko zaskakująco: ponieważ na twarzach młodych aktorów oprócz powagi, zagubienia, czasem złości, maluje się przede wszystkim… ciekawość. Poszukiwanie Ojca zamienia się w swego rodzaju wiwisekcję ich własnych dusz. Twórcy inspirację pięciu stadiów żałoby usystematyzowanych przez Elisabeth Kübler-Ross scalają w jeden spójny obraz, właśnie poprzez zaciekawienie tym zjawiskiem i obserwację, co się stanie, co się zmieni z ich każdym następnym krokiem. A dzieje się naprawdę dużo, ponieważ na drodze będą musieli przeskoczyć niejedną rzekę, zmierzyć się z najprawdziwszą, słowiańską Mokosz oraz stoczyć pojedynek na śmierć i życie. Stadia wg Kübler-Ross: zaprzeczenie, złość, targowanie się, depresja i akceptacja ukazane są na scenie w bardzo płynny sposób, nie zawsze jest jasne, kiedy dane stadium się kończy, a kiedy zaczyna nowe. Próżno czekać w spektaklu na blackout, tematy przenikają się wzajemnie i niepostrzeżenie następują kolejno po sobie, dzięki czemu te stany emocjonalne nabierają dodatkowych kolorów, wcale nie muszą być wyłącznie jednowymiarowe.
Maski były bardzo istotnym elementem spektaklu. Zespół zmieniał je w zależności od etapu drogi,
w którym znajdowali się główni bohaterowie
Co potem?
Uroczysko to spektakl celebrujący odchodzenie. Pomimo wielu bodźców, emocji i wartkiego tempa, twórcy postanowili się zatrzymać i podumać nad śmiercią. Młodzi ludzie sięgnęli do korzeni, odkopali prawie już zapomniane słowiańskie zwyczaje przez współczesny świat. Ten podjęty wysiłek bardzo wyraźnie widać w spektaklu, ponieważ przede wszystkim przekłada się on na misternie wypracowaną współobecność aktorów na scenie. Ich współdziałanie i współpracę, zupełnie jak w jednym organizmie. Takie podejście do twórczej pracy jest niezwykle dojrzałe, a cały zespół ani przez sekundę nie pozwala sobie na odrzucenie najwyższego skupienia. Bije od nich doskonałe zrozumienie, o czym chcą opowiedzieć i jednocześnie pragną zaprosić widza do współuczestnictwa w tej historii. Teatr na Pół pokazuje, że śmierć można oswoić, choć absolutnie nie jest to łatwa droga. Z pewnością jednak warto nią podążyć, zobaczyć i wysłuchać opowieści Brany, Nadinki oraz Ivana. Stare pieśni zaśpiewane przez młodziutkie głosy niejednokrotnie zaskoczą, nawet najbardziej osłuchanego odbiorcę.
UROCZYSKO
Reżyseria: Mateusz Zbigniew Suchan, Adrianna Koźlik;
Choreografia: Eryk Pawłowski;
Kostiumy: Paulina Da-Via;
Muzyka: Igriana Bartoszek, Mateusz Zbigniew Suchan;
Opracowanie dramaturgiczne:
Mateusz Zbigniew Suchan, Anna Leitner;
Plakat: Zuzanna Stuchły;
Produkcja: Teatr Ziemi Rybnickiej
Obsada:
Brana – Emilia Serwotka / Patrycja Paczos
Nadinka – Igriana Bartoszek / Kinga Nowosielska
Ivan – Krzysztof Marek / Patryk Księżyk
Teispes – Mateusz Zbigniew Suchan
Przewodniczka chóru – Patrycja Paczos / Kinga Nowosielska
Przewodniczka tańca – Magda Reclik / Julia Kobus
Mokosz – Anna Leitner, Małgorzata Staroń, Zuzanna Jabłońska
oraz reszta zespołu Teatru Na Pół
Zdjęcia ze spektaklu oraz plakat załączyłam dzięki uprzejmości reżysera Uroczyska, Mateusza Z. Suchana, za co bardzo dziękuję.
Relacja: Krystyna Szymura
Spodobała Ci się nasza relacja Uroczyska? Zobacz nasze inne artykuły, również po angielsku i ukraińsku!
Przeczytaj również: Wisława Szymborska: polska Noblistka
Przeczytaj również: “Sanah śpiewa Poezyje” – czy utwory spełniły swoje zadanie?
Przeczytaj również: Maria Konopnicka – co warto wiedzieć o polskiej poetce?
Przeczytaj również: Albert Camus – życie i twórczość
Przeczytaj również: Simona Kossak – zaklinaczka zwierząt, miłośniczka przyrody
Znajdź ciekawe wydarzenia w naszej