Dodaj wydarzenie
Kalendarz
Moje konto
Szarlota Pawel (ur. 4 listopada 1947r. w Warszawie – zm. 7 września 2018r. w Nowym Dworze Mazowieckim), a właściwie Eugenia Joanna Pawel-Kroll była polską graficzką, scenarzystką komiksową, rysowniczką i ilustratorką. Nazywana jest pierwszą damą polskiego komiksu. Jest jedną z najbardziej znanych twórczyń komiksów w Polsce.
Uczennica Papcia Chmiela
Ukończyła grafikę na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w 1974 roku i od razu dostała pracę w redakcji Świata Młodych, wówczas największego polskiego pisma dla młodzieży. W tym samym roku zaczęła tworzyć swój najpopularniejszy cykl komiksów o fantastycznych, często surrealistycznych przygodach dziewczynki, chłopca i pewnej niebieskiej postaci pijącej atrament pt. Jonka, Jonek i Kleks. Co ciekawe, wcześniej prawie w ogóle nie interesowała się komiksami. Umieszczenie tej trójki jako głównych bohaterów podpowiedział jej Henryk Jerzy Chmielewski, znany również jako Papcio Chmiel, autor serii komiksowej Tytus, Romek i A’Tomek. To on był redakcyjnym nauczycielem Szarloty Pawel w zakresie rysowania komiksów.
Szrlota Pawel – Przygody Jonki, Jonka i Kleksa
Pierwsze komiksy z Kleksem były czarno-białe, dopiero później nabrały kolorów. To także Kleks był tą postacią, od której zaczynały się wszystkie przygody trójki bohaterów. Niebieska postać wprowadza czytelników w świat pełen magii, czasem wręcz groteski. Jonek i Jonka znudzeni szarą rzeczywistością, chętnie zgadzają się mu towarzyszyć. Jonka, Jonek i Kleks pojawiali się na łamach Świata Młodych, zarówno w formie wieloodcinkowych przygód, jak i jednostronicowych opowieści, aż do 1992 roku.
Pierwszy album z komiksami Szarloty Pawel pt. Przygody Jonki, Jonka i Kleksa został wydany w 1980 roku przez Młodzieżową Agencję Wydawniczą. Z tego wydawnictwa ukazało się jeszcze później pięć albumów z tymi postaciami – Porwanie księżniczki, Pióro kontra flamaster, Złoto Alaski, Smocze jajo oraz W pogoni za czarnym Kleksem. Nie był to jednak koniec komiksów z ich przygodami. Od 2002 komiksy przejęło wydawnictwo Egmont Polska, w którym ukazało się jeszcze kilka albumów z serii Jonka, Jonek i Kleks i z cyklu Przygody Kleksa. Oprócz tego pojawił się szereg publikacji spoza głównych serii, jednak z udziałem Kleksa, jak np. Kuba i Kleks kontra agresja czy Przygody Kuby i Kleksa w drodze do szkoły. Kleks zawędrował również do antologii 75 lat Koziołka Matołka, gdzie można go spotkać w rozdziale zatytułowanym Kleks i Matołek.
Kubuś Piekielny
Drugą najpopularniejszą serią komiksową Szarloty Pawel jest Kubuś Piekielny. Pierwszy odcinek komiksu został opublikowany w 1977 roku w Świecie Młodych. Pomysł na fabułę był łudząco podobny do nakręconego kilka lat później serialu Alternatywy 4. Jak stwierdziła autorka w jednym z wywiadów, była przekonana, że scenarzyści znali jej komiks, który mógł być inspiracją dla serialu. To historia dwóch rodzin, które dostają mieszkania z tzw. nowego budownictwa. Postać tytułowego Kubusia była wzorowana na synu znajomych Pawel. Całość opowiada o codziennym życiu mieszkańców, lecz ujętym w krzywym zwierciadle. Kubusia Piekielnego publikowano nieregularnie aż do 1988 roku. W 1984 roku pojawiły się także dwie publikacje albumowe – Przeprowadzka oraz Sąsiedzi. W 2009 roku wydawnictwo Ongrys wydało specjalny album dla miłośników serii Kubuś Piekielny – wydanie kolekcjonerskie.
W 1992 roku w Świecie Młodych został opublikowany komiks pt. Bunt krasnoludków. Narysowała go Szarlota Pawel do scenariusza Konrada T. Lewandowskiego. To opowieść o cichym i sennym miasteczku, w którym życie toczyło się uświęconym tradycją trybem. Cóż, przynajmniej do czasu, kiedy rada miasta postanowiła opodatkować krasnoludki.
Po zakończeniu działalności czasopisma Świat Młodych, Pawel rozpoczęła pracę w Uśmiechu Numeru. Najpierw był to kwartalnik, a później miesięcznik. To w nim publikowała jednostronicowe komiksy z Kleksem i Kubusiem. Oprócz tego była odpowiedzialna za całą szatę graficzną Uśmiechu Numeru, łącznie z okładką. Pismo przestało być wydawane w 1996 roku.
Szarlota Pawel – twórczość dodatkowa
Szarlota Pawel była nie tylko autorką komiksów publikowanych w prasie. Pracowała także jako ilustratorka prasowa dla m.in. miesięcznika Komputer Świat, poświęconego tematyce informatycznej i nowym technologiom, ilustratorka książek (m.in. stworzyła ilustracje do książki Zabajane wakacje Andrzeja Grabowskiego czy do Wierszy skandalicznych Juliana Tuwima), ale i encyklopedii. Malowała obrazy i tworzyła rysunki artystyczne. Pracowała kilka lat w szkole podstawowej na początku lat 90. XX wieku jako nauczycielka plastyki i zajęć praktyczno-technicznych.
W 2000 roku stworzyła dwanaście rysunków, które były wydane przez Krąg Instruktorski Poczta Harcerska Szczecin II w formie pocztówek. Jedna z nich została przygotowana specjalnie z okazji Światowego Zlotu Harcerstwa Polskiego Gniezno 2000. Współpracowała z Muzeum Powstania Warszawskiego, dla którego stworzyła cykl komiksów edukacyjnych czy z UOKiK – Centrum Edukacji Obywatelskiej, dla którego zrealizowała Moje konsumenckie abc. Wystąpiła także w filmie dokumentalnym, W ostatniej chwili – o komiksie w PRL-u, oraz w serialu dokumentalnym pt. Komiks – Superbohater PRL, w części poświęconej jej twórczości.
Szarlota Pawel została odznaczona Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis 29 czerwca 2010 roku z okazji 30 lat od ukazania się pierwszego albumowego wydania jej komiksu za m.in. walor edukacyjny i wychowawczy komiksów oraz kreowanie pozytywnego obrazu świata. 7 lat później, w 2017 roku, Pawel dostała Złoty Puchar im. Janusza Christy podczas Festiwalu Kultury Popularnej DwuTakt w Toruniu. Nagroda została wręczona za szczególne osiągnięcia w ramach popularyzacji komiksu. W 2019 roku, pośmiertnie, została oznaczona nagrodą Zasłużony dla komiksu polskiego, która została przyznana podczas Warsaw Comic Con. Szarlota Pawel na zawsze zapisała się w historii polskiego komiksu, a w jej komiksach zaczytują się coraz to nowe pokolenia.
Opinia: Natalia Zoń
Specjalistka ds. sztuk widowiskowych. Miłośniczka teatru, a szczególnie musicali. Gdy akurat nie jest w teatrze, czyta i pisze o kulturze. Wielbicielka dobrej muzyki, szczególnie tej odtwarzanej z winyli.
Foto: FB Kultowe komiksy z czasów PRL-u
Spodobał ci się artykuł o Szarlocie Pawel? Zobacz nasze inne artykuły!
Przeczytaj również: Muminki – jak małe trolle zawojowały świat?
Znajdź ciekawe koncerty w naszej
