Skip to content

Kościół

Bazylika konkatedralna św. Jakuba w Olsztynie

Bazylika katedralna pod wezwaniem świętego Jakuba Starszego w Olsztynie jest jednym z najcenniejszych kościołów na Warmii. Na temat budowy kościoła nie zachowały się żadne dokumenty. Gdyby dać wiarę napisowi – Ecclesia ex fundamento Anno Domini 1315 – znajdującemu się w południowej kaplicy, przylegającej do wieży kościelnej, to rozpoczęcie budowli sakralnej musiałoby przypadać na pierwszą połowę XIV wieku. Stoi to w wyraźnej sprzeczności z uroczystym dokumentem założenia miasta. Ponadto analiza stylowa struktury murów przemawia za tym, że wzniesiono je w ostatniej ćwierci XIV wieku. Uznając rok 1380 za przypuszczalną datę zakończenia budowy, w roku 1980 uroczyście obchodzono w Olsztynie jubileusz 600 – lecia tej świątyni.
Jest to potężna, gotycka budowla o trzech, prawie tej samej wysokości nawach, wykonana całkowicie z cegły. Kościół ten nie jest dokładnie orientowany ze wschodu na zachód. W rzucie poziomym stanowi podłużny czworobok o wymiarach 58 metrów długości i 24,5 metra szerokości.
Od strony wschodniej, ponad podwójnym, jasno otynkowanym szlakiem fryzowym, wznosi się wspaniały, zbudowany ze zwykłych cegieł, ozdobny szczyt świątyni. Ozdobny szczyt, będący wschodnią ścianą katedry, wywiera potężne wrażenie. Jest ono spotęgowane tym, że żadne poprzeczne linie nie przecinają strzeliście wznoszących się ku niebu smukłych sterczyn ani też ostrołukowych nisz. Wierzchołek szczytu zdobi sygnaturka, cały szczyt wraz a nią osiąga wysokość 38 metrów.
Podczas gdy elewacja wschodnia urzeka pięknem ogromnego szczytu sterczynowego, wznoszącego się ponad prostą ścianę zamykającą w jednej linii wszystkie trzy nawy kościoła, to elewacja frontowa zwraca na siebie uwagę masywem wielokondygnacyjnej wieży.
Wieża katedry ma siedem kondygnacji oddzielonych od siebie poziomymi, tynkowanymi pasami, które do wysokości trzeciej kondygnacji są ozdobione glazurowanym maswerkiem, świadczącym o pięknej filigranowej sztuce garncarskiej. Szczyt wieży otrzymał swój dzisiejszy kształt w wyniku kapitalnej renowacji kościoła w latach 1866 – 1868.
Korpus nawowy kościoła przypomina wielki prostopadłościan z ogromnym dwuspadowym dachem. Zewnętrzne mury ożywia rytm przypór, dzielących długość korpusu na sześć przęseł, oraz rytm wysmukłych ostrołukowych okien z maswerkami.
Podobnie jak bryła zewnętrzna olsztyńskiej katedry, tak również jej wnętrze odznacza się właściwym sobie wyrazem stylowym i niepowtarzalnym, indywidualnym pięknem. Od 1945 roku Olsztyn stał się siedzibą najpierw Administratorów Apostolskich, a od 1972 roku, w efekcie normalizacji administracji kościelnej na ziemiach zachodnich i północnych, rezydują w Olsztynie Biskupi Warmińscy. W 1992 roku decyzją Ojca Świętego Jana Pawła II diecezja warmińska została podniesiona do rangi archidiecezji, a Olsztyn stał się siedzibą Arcybiskupa Metropolity Warmińskiego. Kościół św. Jakuba wskutek tych historycznych przeobrażeń został podniesiony do godności współkatedry, czyli stanowi katedrę Biskupów Warmińskich na równi z bazyliką katedralną we Fromborku. Równocześnie jest miejscem Służby Bożej Warmińskiej Kapituły Katedralnej. W 2004 roku Papież Jan Paweł II podniósł tę świątynią do godności bazyliki mniejszej, co zostało udokumentowane spiżowymi insygniami papieskimi na ścianie frontowej kościoła.

Udostępnij:


2025 © Fundacja ProAnima. Wszelkie prawa zastrzeżone.