Niewiele osób wie, że msza to gatunek muzyczny. Msze komponowali między innymi Wolfgang Amadeusz Mozart, Johannes Brahms i Ludwig van Beethoven, a także Krzysztof Penderecki, Stanisław Moniuszko i Wojciech Kilar. Popularyzacji tej tematyki podjęli się również Wrocławscy Kameraliści tworząc projekt Missa Pro Mundi.
Wykonawcą jest zespół Ars Cantus przynależący do Wrocławskich Kameralistów, który specjalizuje się w wykonywaniu muzyki dawnej. Pomysłodawcą projektu jest Radosław Pachołek, zaś nad całokształtem realizacji czuwa dyrektor Wrocławskich Kameralistów, Piotr Karpeta.
Missa Pro Mundi, czyli „Msza dla świata”
Słowo „msza” głównie kojarzy się z formą liturgiczną stosowaną podczas celebracji obrzędów katolickich, prawosławnych oraz protestanckich. Wrocławscy Kameraliści obrali sobie właśnie za cel pokazanie uniwersalności i ponadczasowości mszy jako gatunku muzycznego, a co za tym idzie, jego promocję. Utwory mszalne były zazwyczaj grane przy specjalnych okazjach czy podczas trwania uroczystości, zaś taka forma pozwala na zaprezentowanie szerszej publiczności oryginalnych i wyjątkowych, a często nieznanych, utworów. W związku z tym Wrocławscy Kameraliści z zespołem Ars Cantus podjęli się realizacji projektu Missa Pro Mundi, prezentującego wybrane dzieła począwszy od średniowiecza, aż po czasy współczesne. Są to dzieła różnorodne, często mało znane, które dzięki projektowi mogą zyskać należne im uznanie. Utwory są prezentowane w wielu różnych świątyniach w całym kraju – niesamowita akustyka pomieszczeń sakralnych pozwala na wyeksponowanie w pełni możliwości głosowych wykonawców. Pozwala to także zaprezentować mało znane obiekty sakralne ulokowane w różnych regionach Polski.
Starcie gigantów: Guillaume de Machaut i Mikołaj z Radomia
Pierwszy z koncertów, Pojedynek Mistrzów epoki Ars Nova, jest muzycznym porównaniem dwóch wybitnych kompozytorów działających w XIV i XV wieku, czyli Guillaume de Machauta i Mikołaja z Radomia. Jest to połączenie pod wieloma względami ciekawe, gdyż de Machaut działał w XIV wieku, w którym rozwinęła się muzyka świecka, zaś twórczość Mikołaja z Radomia jest głęboko osadzona w XV wieku, w którym tematami przewodnimi były elementy związane z sacrum. Zespół Ars Cantus zestawia ze sobą odmienne techniki komponowania, jakie stosowali w swoich utworach oraz różne od siebie wizje dzieł mszalnych.
Zespół Ars Cantus poprzez niezwykłe wykonania dzieł mszalnych, udowadnia, że najwspanialszym instrumentem muzycznym jest ludzki głos. Wokaliści operują nim z dużą świadomością oraz kunsztem, co w połączeniu z profesjonalnym instrumentalnym akompaniamentem oraz niezwykłymi właściwościami obiektów sakralnych daje piorunujący efekt.
Reformy w muzyce, czyli chorały protestanckie
Pojedynek Mistrzów epoki Ars Nova to nie jedyny koncert udostępniony w ramach projektu – można również posłuchać koncertu Msza i chorał protestancki, który pochyla się nad zagadnieniem muzyki sakralnej w obrządku ewangelickim. Niejako „patronem” koncertu jest osoba Marcina Lutra, który był nie tylko reformatorem, ale również był utalentowanym muzykiem i melomanem. Poprzez swoje reformy wpłynął również na muzykę sakralną, między innymi wprowadzając msze w językach narodowych. Chór kameralny Cantores Minores Wratislavienses oraz zespół Stoltzer Ensemble pod kierownictwem artystycznym Piotra Karpety poprzez głos zaprezentował niezwykłość i wyjątkowość chorałów protestanckich. Akompaniament organowy, za który odpowiedzialny jest Marek Pilch, dodatkowo podkreślał wszystkie te cechy, wprowadzając słuchacza w niesamowity klimat ewangelickich mszy.
Skarby muzyki sakralnej
Dotychczas ukazały się dwa koncerty z cyklu Missa Pro Mundi. Kolejny koncert będzie niejako „powrotem do korzeni”, czyli zaprezentowaniem szerszemu gronu słuchaczy najstarszego zabytku muzycznego – Graduału Wiślickiego. W projekcie wkrótce będzie można usłyszeć również utwory barokowe, tu w formie aranżacji utworów Bartłomieja Pękiela. W planach są również kolejne, prezentujące dzieła pochodzące z innych epok oraz obrządków.
Recenzja: Magdalena Gosk – Absolwentka filologii polskiej, copywriter, a także początkujący redaktor. Interesuje się mitologią, a także filmami animowanymi. W wolnych chwilach zajmuje się art journalingiem i odkrywa kulturę Dalekiego Wschodu. Słucha wielu gatunków muzycznych – jest otwarta na muzykę z różnych krajów świata oraz epok.
Foto: Przemysław Kozielski/Wrocławscy Kameraliści
Specjalne podziękowania dla pana Radosława Pachołka za szczegółowe informacje o projekcie Missa Pro Mundi.
Przeczytaj: Podróż w czasie: Pieśni Rycerskie – recenzja płyty
Przeczytaj: Fabryka Madrygałów – wielogłosowo o historii i muzyce
Przeczytaj: We love Chopin – recenzja spektaklu