Dodaj wydarzenie
Kalendarz
Moje konto
Któż z dzieciństwa nie kojarzy bajek o księżniczkach i superbohaterach, o mężczyznach ratujących kobiety z przeróżnych opresji, o kobietach mszczących się na innych, wreszcie o przedstawicielach płci męskiej posiadających wielką moc sprawczą. Próbowano niejako wtoczyć czytających w przyporządkowane role społeczne. A jak jest dziś?
Sukienki i korony
Jeszcze kilkanaście lat temu próżno było szukać na księgarnianych półkach bajek o innej tematyce niż księżniczki. To one rządziły również na okładkach dziecięcych czasopism czy filmowych plakatach. I choć bohaterkami w głównej mierze były kobiety to nie było w nich mowy o siostrzeństwie, za to pojawiali się mężczyźni, którzy ratowali wybrankę serca przed złym światem. Dla przykładu, tak znany od lat Kopciuszek. To tam na pierwszy plan wysuwa się brak wsparcia od sióstr i macochy, wysługiwanie się główną bohaterką i ani słowa o współpracy między nimi. Dopiero, gdy na horyzoncie pojawia się męski bohater to on staje się jedyną szansą na wyrwanie się do lepszego świata. Sytuacja przedstawia się tożsamo, np. w Śpiącej Królewnie czy Królewnie Śnieżce. Tam również kobieta przedstawiona jest jako archetyp zła, ktoś, kto za wszelką cenę pragnie zemsty. Na (nie)szczęście znowu pojawia się tutaj książę na białym koniu gotowy wiele poświęcić, aby stać się superbohaterem, którym w zakończeniu oczywiście się staje.
Druga strona
Przechodząc do opowieści skierowanych z założenia dla chłopców można wysnuć kolejne wnioski. Młodym mężczyznom za wzory stawiano superbohaterów prosto z fantastycznych światów mających nadzwyczajne moce. Batman, Spiderman czy Ben10, na próżno szukać tam mocnych kobiecych postaci. Zatem łatwo zauważyć, że kult drugiej płci istniał jedynie w części bajek. Oczywiście, nie można generalizować, ponieważ zdarzały się opowieści, które łączyły w sobie najlepsze cechy nie zatracając przy tym sprawczości obu stron, współpracy i powszechnej równości. Jednak nie było ich tak wiele jak teraz. Bajki raczej nie uczyły tego, jak radzić sobie z emocjami czy uczuciami. Za pewnik jednak można przyjąć, że spora część dorosłych wychowanych na tych pozycjach ma do nich przeogromny sentyment. Ich coraz nowsze ekranizacje spotykają się z wielkim zainteresowaniem osób z każdej kategorii wiekowej. Dzieci poznają je po raz pierwszy, dorośli wracają myślami do lat bezbronności i ciągłej zabawy. Jednak przyglądając się tytułom, które współcześnie królują na listach bestsellerów można śmiało wysnuć wniosek, że autorzy i autorki poszli w dobrą stronę.
Co na półkach?
Na księgarnianych regałach z książkami dla dzieci aż roi się od mnogości kolorów, czcionek, a nawet faktur. Niektóre z nich to wieloseryjne opowieści, bohaterowie innych pojawiają się na stronnicach tylko raz. Jedną z ciekawszych serii (,,Wszystko o …”)jest ta autorstwa Felicity Brooks. Pojawiły się w niej cztery pozycje mówiące o emocjach, różnorodności, rodzinach i przyjaźni. Już na kolorowych okładkach można dostrzec osoby w różniących się od siebie strojach, fryzurach czy kolorach skóry. Książki mają nauczyć dzieci przede wszystkim otwartości na otaczający je świat i tego, że każdy z nas jest zupełnie inny, nie ma dwóch takich samych osób, lecz sprawia to jedynie, że każdy jest wyjątkowy, nie ma tutaj mowy o żadnej dyskryminacji. Inną ciekawą opowieścią jest ta wydana przez Centrum Edukacji Dziecięcej, gdzie 12 polskich pisarzy i pisarek podjęło się napisała dwunastu historii, gdzie ukazane są przeróżne wyzwania stawiane przez życie dzieciom oraz sposoby na to, jak sobie z nimi poradzić. ,,12 dziecięcych wyzwań. Polscy autorzy o tym, jak radzić sobie z problemami” to pewna forma poradnika, który wychodzi naprzeciw takim kłopotom jak nadużywanie urządzeń elektronicznych, presja grupy czy zagrożenia płynące z sieci. Nierzadko pracy nad książkami dla dzieci podejmują się autorki niezwiązane dotychczas z tą tematyką. Jedną z nich jest Sylwia Chutnik, która rok temu wypuściła na rynek ,,Opowieści na dobranoc. 100 historii niezwykłych Polek”. Z łatwością można tam znaleźć postaci, które towarzyszą dzieciom, np. poprzez ekran telewizora czy komputera. W zestawieniu można odkryć sylwetki prezenterek, podróżniczek, działaczek społecznych, ale też twórczyń internetowych czy badaczek. Jak można się domyślić, historia każdej z tych osób jest inna, łączy je jednak wielka siła w dążeniu do upragnionego celu, którą chciałyby przekazać właśnie najmłodszym.
Trudne pytania
Wielu rodziców co dnia musi mierzyć się z ciekawymi pytaniami swoich dzieci, na które odpowiedzi nie zawsze są tak oczywiste. Boguś Janiszewski podjął się w książce pt. ,,Mózg. To, o czym dorośli Ci nie mówią” rozwiania wielu wątpliwości związanych z pracą tego organu. Odpowiada między innymi na pytania czemu nastolatki myślą inaczej, czy sztuczna inteligencja jest naszym wrogiem czy przyjacielem oraz czy myślenie ma swoje granice, których nie można przekroczyć. Inną pozycją, która powinna zwrócić uwagę rodziców jest ,,Księga ciała” Hanny Alice. W prosty sposób, poprzez ilustracje, dziecko może dowiedzieć się masy nowych rzeczy na temat funkcjonowania ludzkiego ciała i organów, które się w nim znajdują. Właściwie do zupełnie osobnej kategorii możnaby zaliczyć książki o dojrzewaniu i zmianach zachodzących zarówno w ciele, jak i umyśle. Takich pozycji można znaleźć ogrom. Dla przykładu Lizzie Cox wydała w Polsce dwa tytuły o właśnie takiej tematyce: ,,Dojrzewanie. Chłopaki” i ,,Dojrzewanie. Dziewczyny”. Mnogość tematów zawartych w tych poradnikach jest niesamowita. Odnajdą się w nich zarówno dzieci szukające odpowiedzi na nurtujące ich pytania, jak i rodzice poszukujący sposobu na łatwe wytłumaczenie niełatwych kwestii.
Przez lata dziecięca literatura ewoluuje z pełną siłą. Oprócz zwiększenia liczby dostępnych pozycji zmieniła się też preferowana tematyka. Współcześnie na prowadzenie wysunęły się książki podejmujące bardzo ważne kwestie. Jedne z nich motywują, inne objaśniają działania świata, inne tłumaczą z pozoru tak błahe sprawy jak uczucia i emocje, z którymi nie radzą sobie nieraz nawet i dorośli. Warto więc poświęcić chwilę na ich lekturę, nie tylko będąc dzieckiem…
Tekst: Natalia Rogowska – studentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej w Poznaniu, pasjonatka literatury, polityki i spraw społecznych. Działa również w studenckim radiu Meteor.
Spodobał ci się tekst o książkach dla dzieci? Zobacz nasze inne artykuły!
Przeczytaj również: Zapomnieliśmy o kobietach – ,,Brakująca połowa dziejów” Anny Kowalczyk
Znajdź ciekawe koncerty w naszej
