„Fangor. Wielowymiarowy” – relacja. Skąd wziął się tytuł wystawy?

Wystawa „Fangor. Wielowymiarowy” w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski została zorganizowana specjalnie na 100-lecie urodzin Wojciecha Fangora. Dzięki ekspozycji można prześledzić intrygującą karierę artysty od jej początków, aż do uzyskania światowego rozgłosu. Wystawa to niebywała gratka dla miłośników sztuki.

1. Fangor – wymiar historyczno-biograficzny

Artysta urodził się 15 listopada 1922 r. w Warszawie, zmarł tamże 25 października 2015 r. Jego sztuka obejmuje malarstwo, grafikę, architekturę, rzeźbę, scenografię i instalacje przestrzenne. Wojciech Fangor należy do najwybitniejszych polskich i światowych twórców, jego droga artystyczna spleciona jest ściśle z uwarunkowaniami historycznymi czasu, w którym żył. Lata okupacji spędził w Warszawie, gdzie studiował prywatnie malarstwo u Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. Od portretu profesora Szczęsnego Kowarskiego, namalowanego w 1944 r. rozpoczyna się wystawa dzieł twórcy.

Wojciech Fangor, „Portret Felicjana Kowarskiego”, 1944 r. oraz „Autoportret”, 1942 r.

W młodzieńczych latach Fangor malował klasycznie, tworzył malarstwo figuratywne. Po wojnie zaangażował się w socrealizm, nurt doktrynalny w PRL-u w latach 1949−1956 r., którego założeniem była realistyczna forma i proletariacka treść. Ten nurt na wystawie reprezentuje płótno „Styczeń 1945”, datowane na rok 1949. Obraz przedstawia żołnierzy radzieckich witanych przez lud Warszawy ponad leżącymi na śniegu ciałami żołnierzy Wehrmachtu. Jednak za najbardziej reprezentatywne obrazy Fangora okresu socrealizmu uważane są „Postaci” z 1950 r. , będące alegorią walki klas oraz „Matka Koreanka” z 1951 r. W tym stylu artysta tworzył do 1953 r., do śmierci Stalina i odwilży. Malarz szybko osiągnął sukces na ogólnopolskich wystawach organizowanych przez nową władzę w Muzeum Narodowym w Warszawie i w Zachęcie.

Wojciech Fangor, plakat „Opowieści o Leninie”, 1958; płótno „Styczeń 1945”, 1949; plakat „Popiół i diament”, 1958 r.; „ Malarstwo na powierzchniach krzywych”, 2002 r.

2. Fangor – wymiar uznanego plakacisty

Wojciech Fangor uznany jest jako jeden z czołowych przedstawicieli Polskiej Szkoły Plakatu. Jego plakaty charakteryzuje mocna, monumentalna, a zarazem syntetyczna forma. W latach 1953-61 stworzył około 100 plakatów cenionych w Polsce i na świecie, prowadził też katedrę plakatu na ASP w Warszawie. Na wystawie można podziwiać minimalistyczny w swej formie plakat do filmu Andrzeja Wajdy „Popiół i diament” oraz plakat „ Opowieści o Leninie”, o zdecydowanie propagandowej wymowie.

3. Fangor – wymiar eksperymentatora, mistrza op-artu

Fangor jako wybitny plakacista nie porzucał malarstwa, prowadził optyczne eksperymenty z płaszczyzną, perspektywą i strukturą obrazu. Ich rezultatem była własna formuła malarstwa abstrakcyjnego. Polegała ona na tym, że malarz nie stosował perspektywy w głąb obrazu, dążył do uzyskania efektu „wybiegania” koloru do przodu, w kierunku odbiorcy i tworzenia przestrzeni wokół płótna. Tę przestrzeń nazwał później pozytywną przestrzenią iluzyjną. Iluzję pulsującego, drgającego ruchu dostrzec można na abstrakcjach z lat 50-tych, 60-tych i 70-tych z kolistymi i falistymi formami wraz z ich przenikającymi się barwami. Zerwanie z figuratywnością, okres abstrakcyjny, którego początki przypadają na czas odwilży, mogą odzwierciedlać towarzyszące twórcy przez całe życie zainteresowanie kosmosem, pasję obserwowania gwiazd przez teleskop.

Wojciech Fangor, płótno „MA3A”, 1971 r.

4. Fangor – wymiar sławy

Fangor jest ważnym artystą w historii sztuki, jego współpraca ze Stanisławem Zamecznikiem i stworzenie w 1958 r. kompozycji „Studium Przestrzeni” miały znaczenie na skalę światową. Kolejnym kamieniem milowym w jego życiorysie i twórczości był wyjazd na Zachód na początku lat 60-tych, przez dekady mieszkał głównie w USA. Tam został jednym z uczestników legendarnej wystawy o ogromnym znaczeniu w dziejach sztuki nowoczesnej po II wojnie światowej „ The Responsive Eye” w Muzeum of Modern Art w Nowym Jorku (1965 r.). Pięć lat później, w 1970 r., jako jedyny Polak miał wystawę indywidualną w nowojorskim Muzeum Solomona Guggenheima.

Wojciech Fangor, płótno „Autoportret”, 1990 r.

Wystawa „Fangor. Wielowymiarowy”, jest udaną próbą przekrojowego pokazania twórczości artysty światowej sławy. Warto zobaczyć tę ekspozycję, niektóre obrazy były nieczęsto pokazywane (np. „Autoportret” z prywatnej kolekcji), zachęcam też do osobistego doznania pozytywnej przestrzeni iluzyjnej abstrakcji „MA3A”. Naprawdę działa.

Relacja i zdjęcia: Anna Potocka

 Spodobała Ci się nasza relacja z wystawy Fangor. Wielowymiarowy? Zobacz nasze inne artykuły, również po angielsku i ukraińsku!

Przeczytaj również: Closterkeller w Łodzi – Trzy dekady niebieskości
Przeczytaj również: All Cats Are Gray In The Dark – Kocie Oczy Samotności
Przeczytaj również: Systemy magii w fantastyce
Przeczytaj również: Relacja z wystawy Immersive Garden w ramach Festiwalu Sztuki Cyfrowej Patchlab
Przeczytaj również: „No cóż, pustki w kieszeni, trzeba mordy malować” – parę słów o Witkacym

 

Znajdź ciekawe wydarzenia w naszej

>>wyszukiwarce imprez<<<