Kayah – właściwie Katarzyna Magda Rooijens z domu Szczot (ur. 5 listopada 1967 w Warszawie) to polska wokalistka, autorka tekstów, kompozytorka, producentka muzyczna, prezenterka radiowa i osobowość telewizyjna. Zadebiutowała w 1988 roku singlem Córeczko. Dzięki temu utworowi zyskała rozgłos w kraju, a jej kariera nabrała rozpędu. Jest jedną z najczęściej pojawiających się kobiet w zestawieniu magazynu Forbes Polska. Jak przystało na zodiakalnego Skorpiona, artystka jest w ciągłym ruchu. Ta kobieta to prawdziwa petarda, która na swoim koncie ma wiele płyt i jeszcze więcej nagród.
Początki kariery
Jest córką Polki i Żyda, który opuścił rodzinę, kiedy miała 11 lat. Dzieciństwo spędziła u swoich dziadków w Białymstoku. Kayah w młodości chciała zostać archeologiem, trenowała także judo. Swoją edukację zakończyła na szkole średniej, nie podchodząc do matury. W wieku 18 lat otrzymała dyplom w klasie fortepianu. W tym samym momencie rozpoczęła karierę muzyczną – w 1984 roku nawiązała współpracę z Kostkiem Joriadisem oraz zespołami Rastar i Zgoda. Dwa lata później wraz z zespołem Tilt nagrała piosenkę pt. Mówię ci, że…
Pierwszy poważny debiut przypadł na 1988 rok, kiedy wystąpiła na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Wykonała piosenkę Córeczko. W tym samym roku, za występ z tym samym utworem została nagrodzona specjalnym wyróżnieniem podczas Festiwalu Krajów Nadbałtyckich w Karlshamn. Tego samego roku, dzięki wytwórni Polskie Nagrania wydała również pierwszą płytę Kayah (jeszcze na winylu). Jednak za swój w pełni prawdziwy debiut traktuje płytę Kamień z 1995 roku.
Na początku lat 90. Kayah zrobiła sobie “przerwę” od muzyki i wyjechała do Wiednia, gdzie próbowała sił jako modelka. Po powrocie do kraju występowała z zespołem Tilt, nagrała także partie wokalne dla m.in. zespołu De Mono, Grzegorza Ciechowskiego, Mietka Szcześniaka czy Kasi Stankiewicz.
Muzyka
Rok 1993 był dla piosenkarki bardzo pracowity, ponieważ wystąpiła z piosenką Liść w konkursie o Bursztynowego Słowika oraz w koncercie wspomnień podczas 30. Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie – wykonując utwór Cyganeria. W 1994 roku zaśpiewała piosenkę Ja chcę ciebie w koncercie „Premier” podczas 31. KFPP w Opolu. Otrzymała wtedy nagrodę od prezydenta miasta. W tym samym roku zajęła również drugie miejsce na Festiwalu Piosenki Krajów Nadbałtyckich w Karlshamn. Trzy lata później wydała kolejną płytę zatytułowaną Zebra, która osiągnęła duży sukces. Album promowały single Na językach i Supermenka, które okazały się przebojami i należały do najchętniej puszczanych w radiu piosenek przez wiele kolejnych lat.
W 1999 roku podjęła współpracę z Goranem Bregovicem, czego efektem był krążek Kayah i Bregović, który sprzedał się w ponad milionowym nakładzie, zyskując status diamentowej płyty i tysiące fanów w całej Polsce. Inspiracje folkową muzyką słychać także w Transoriental Orchestra. Współpraca z bałkańskim muzykiem przyniosła wokalistce dobre recenzje, a ich wspólny album były wielkim sukcesem. W kolejnych latach Kayah wydała jeszcze sześć płyt, w tym klubowo brzmiącą Zebrę, JakaJaKayah i Stereo typ.
W 2001 roku Kayah zakłada wytwórnię płytową oraz agencję koncertową Kayax z którą współpracę nawiązuje wiele gwiazd polskiej muzyki, takich jak: Maria Peszek, Katarzyna Nosowska, Zakopower czy Krzysztof Zalewski. Kayah jest jedną z nielicznych artystek z Europy Środkowo- Wschodniej, którą zaproszono do nagrania płyty typu MTV Unplugged. Ważnym momentem w jej dyskografii byłą dwupłytowa kompilacja, która podsumowała pierwsze lata działalności na rynku muzycznym. Wydana w 2005 roku płyta The Best and The Rest była również ostatnią stworzoną w wytwórni Sony BMG.
W 2011 roku artystka wraca na listy przebojów z piosenką Za późno. Każda kolejna wydana płyta tylko umacniała jej status na rynku muzycznym. W 2018 roku wraz z Grzegorzem Hyżym nagrała piosenkę Podatek od miłości, która promowała film o tym samym tytule. Do dzisiaj Kayah zdołała wydać ponad 12 albumów i pozostaje jedną z najpopularniejszych polskich wokalistek.
Do najpopularniejszych piosenek Kayah, śpiewanych przeważnie w duetach należą: Kayah feat. Idan Raichel – Po co, Kayah & Bregović – Byłam Różą, Kayah & Bregović – Prawy Do Lewego, Kayah & Zbigniew Wodecki – Chwytaj dzień, Kayah i Grzegorz Hyży – Podatek od miłości, Kayah & Viki Gabor – Ramię w ramię. Kayah uchodzi za artystkę wszechstronną muzycznie, dobrze czuje się w klimatach muzyki pop, folk, jazz i soul.
Kayah – mało znane fakty
Mało kto wie, ale w 2013 roku artystka została odznaczona przez Bronisława Komorowskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi dla kultury. Od 2001 roku jest ambasadorką fundacji WWF w Polsce, której celem jest walka o środowisko naturalne. Wystąpiła w kampaniach społecznych – „A wystarczy naprawdę niewiele – wystarczy chcieć” Fundacji Polsat oraz „Rak. to się leczy!”. Piosenkarka udziela się także politycznie – w 2007 roku związała się z Partią Kobiet.
Najważniejsze albumy studyjne:
- Kayah (1988)
- Kayah (1991)
- Kamień (1995)
- Zebra (1997)
- Kayah i Bregović (1999)
- JakaJaKayah (2000)
- Stereo typ (2003)
- Skała (2009)
- Kayah & Royal Quartet (2010)
- Panienki z temperamentem z Renatą Przemyk (2010)
- Transoriental Orchestra (2013)
- Gdy pada śnieg (2016)
- Po co (2017)
- Podatek od miłości (2017)
- Supermenka 2018 (2018)
- Dawaj w długą (2019)
Kompilacje:
- The Best i The Rest (2005)
- Największe przeboje (2011)
- Przeboje (2015)
Albumy koncertowe:
- MTV Unplugged (2007)
Przeczytaj również: Twórcze życie we dwoje – przeczytaj naszą opinię o książce Julii Pańków
Przeczytaj również: Andrzej Grabowski – artysta wielu talentów
Przeczytaj również: Kayah – niekwestionowana królowa muzycznych hitów
Przeczytaj również: Barwny ptak polskiej sceny muzycznej – Michał Wiśniewski
Przeczytaj również: Michał Bajor – 50 lat na scenie
Przeczytaj również: Piotr Rubik – maestro form wokalno – instrumentalnych
Zdjęcia pochodzą z oficjalnej strony Kayah