Muminki – jak małe trolle zawojowały świat?

Małe, białe istoty, zamieszkujące pewną dolinę gdzieś w Finlandii. Nieco podobne do hipopotamów, ze względu na ich duży i okrągły pyszczek, jednak chodzące na dwóch łapkach. O kim mowa? Oczywiście o Muminkach, czyli małych trollach wymyślonych przez Tove Jansson. Szybko stały się światowym fenomenem, a historie o nich i ich przyjaciołach zostały przetłumaczone na ponad trzydzieści języków.

Słów kilka o autorce

Tove Jansson od dzieciństwa uwielbiała rysować. Gdy miała 14 lat, jej ilustracje zaczęły ukazywać się w czasopismach. W 1929 zaczęła tworzyć dla satyrycznego magazynu Garm, w którym jej rysunki pojawiały się aż do końca jego działalności w 1953 roku. W tym okresie Jansson narysowała ponad 500 karykatur, 100 okładek i niezliczoną ilość innych ilustracji. To także w Garm na początku lat 40. XX wieku po raz pierwszy pojawiło się stworzenie podobne do Muminka, wtedy nazywane jeszcze Snork.

Studiowała sztukę w Sztokholmie, uczęszczała do szkoły rysunku w Helsinkach, a także udała się do Paryża na naukę w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych. Swój pierwszy obraz wystawiła w 1933 roku. W tym samym roku wydała też swoją pierwszą książkę z własnymi ilustracjami, którą napisała w wieku zaledwie czternastu lat. Jej pierwsza indywidualna wystawa odbyła się w galerii w Helsinkach w 1943 roku. Trzy lata później w tej samej galerii miała miejsce druga wystawa, która zyskała duże uznanie krytyków. W 1955 roku, na trzeciej z indywidualnych wystaw, artystka skupiła się głównie na martwej naturze.

Małe trolle i dużo przygód

Pierwszy tom cyklu o Muminkach zadebiutował w 1945 roku. Powieść Małe trolle i duża powódź, wydana zarówno w Helsinkach, jak i Sztokholmie, nie wzbudziła większego zainteresowania wśród czytelników. Dopiero po wydaniu dwóch kolejnych części, Komety nad Doliną Muminków i W Dolinie Muminków, małe trolle zyskały ogromne uznanie, którym cieszą się do dziś.

Tove Jansson w 1947 zaczęła także wydawać komiksy o przygodach Muminków i ich przyjaciół. Niektóre z nich kreśliła wraz z bratem, Larsem Janssonem, który później przejął tworzenie krótkich powieści graficznych, wydawanych do 1975 roku.

Dziewiąty i zarazem ostatni tom z cyklu, Dolina Muminków w listopadzie, został wydany w 1970 roku, ale nie był to koniec świetności stworzonek wykreowanych przez Tove Jansson. Tak naprawdę był to dopiero początek.

Pozostając w świecie Muminków

Popularność Muminków sprawiła, że doczekały się one wielu adaptacji na całym świecie. Zaczęło się od premiery animacji lalkowej w Niemczech, później animowane Muminki dotarły do Japonii, gdzie zrobiły prawdziwą furorę. Dużym zainteresowaniem cieszyły się także w Polsce.

W 1977 roku premierę miały Opowiadania Muminków, serial stworzony przez łódzkie studio Se-ma-for ze scenariuszem Marii Kossakowskiej i Lucjana Dembińskiego. Z materiałów pochodzących z serialu zmontowano także dwa filmy pełnometrażowe – Szczęśliwe dni Muminków (1983) oraz Zima w dolinie Muminków (1986). Później premierę miały jeszcze trzy muminkowe filmy z polskim akcentem. Lato Muminków (2008) i Magiczna zima Muminków (2017) powstały w produkcji polsko-fińskiej, natomiast przy filmie Muminki w pogoni za kometą (2010) przy produkcji pracowała także ekipa z Wielkiej Brytanii.

Dużą popularność zyskał animowany serial Muminki, który powstał w koprodukcji japońsko-fińsko-holendersko-francuskiej i zadebiutował w 1990 roku. Został on sprzedany ponad sześćdziesięciu krajom i doczekał się stu czterech odcinków. Był luźno wzorowany na ilustracjach i powieściach Jansson – parę postaci było stworzonych specjalnie na potrzeby serialu, a i niektóre odcinki nie miały powiązania z pierwowzorem.

Muminki nie tylko dostały się na małe i duże ekrany. Małe trolle doczekały się m.in. swojej własnej opery, która zadebiutowała w Helsinkach czy wielu słuchowisk, takich jak Lato Muminków z muzyką Tadeusza Woźniaka. Przygody Muminków to także popularny motyw wykorzystywany na deskach teatrów, w Polsce m.in.: w Teatrze Dzieci Zagłębia w Będzinie, Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie czy Teatrze Andersena w Lublinie.

Na wyspie Kallo w pobliżu Naantali znajduje się park rozrywki poświęcony Muminkom, który powstał w 1993 roku. Nie jest to jednak jedyne miejsce, gdzie można na żywo zobaczyć dom Muminków. Nie trzeba nawet lecieć do Finlandii, bo ten sławny niebieski budynek znajduje się również w Polsce, a dokładnie w Borowicach koło Jeleniej Góry. Dodatkowo na całym świecie jest kilkanaście oficjalnych muminkowych kawiarni, pozwalających gościom zanurzyć się w tym klimatycznym świecie.

Mama Muminków

Tove Jansson zmarła 27 czerwca 2001 roku, już na zawsze zapisując się na łamach historii. Choć większość zna ją za sprawą Muminków, pisała także książki i opowiadania dla dorosłych, m.in.: zbiór opowiadań Wiadomość, Słoneczne miasto czy Lato. Jest także autorką ilustracji do zarówno szwedzkiego, jak i fińskiego wydania Hobbita J.R.R. Tolkiena czy szwedzkiej wersji Alicji w Krainie Czarów. W jej Muminkach natomiast od lat zaczytują się zarówno dzieci, jak i dorośli. Trudno znaleźć inną serię książek, która tak zgrabnie łączy surrealizm i magię z prostym przekazywaniem życiowych prawd.

Recenzja: Natalia Zoń – specjalistka ds. sztuk widowiskowych. Miłośniczka teatru, a szczególnie musicali. Gdy akurat nie jest w teatrze, czyta i pisze o kulturze. Wielbicielka dobrej muzyki, szczególnie tej odtwarzanej z winyli.
Foto: Pixabay oraz oficjalny FB Muminków

Spodobał ci się tekst o Muminkach? Zobacz nasze inne artykuły!

Przeczytaj również: Polskie autorki literatury dziecięcej
Przeczytaj również: Historia franczyzy Pokemon
Przeczytaj również: Sequele – tak czy nie?
Przeczytaj również: Nie tylko Konopnicka – projekt promujący kobiety w literaturze!

Znajdź ciekawe koncerty w naszej

>>>wyszukiwarce imprez<<<